ĐỨC TÂM –
Xung quanh chuyện khởi nghiệp, vốn hiện nay đang được nhiều người xem là một “làn sóng”, thực tế cho thấy trong thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) bị hụt hơi. Theo các chuyên gia về đầu tư cũng như do chính các doanh nghiệp khởi nghiệp nhìn nhận, một trong những nguyên nhân là do trước đó họ chưa hình dung hoặc chưa quan tâm đúng mức về quản trị tài chính, và khi biết thì công ty đã rơi vào khó khăn.
Kỳ vọng doanh thu, bỏ quên chi phí
Một doanh nghiệp khởi nghiệp tại Khu công nghệ phần mềm – Đại học Quốc gia TPHCM. Ảnh: Quang Nhật
Ngay khi vừa ra trường, Nguyễn Thái Việt Huy đã nhanh chóng bước vào con đường khởi nghiệp bằng việc thành lập một công ty phần mềm. Công ty có tên là Mitek, do chính anh làm giám đốc. Phần mềm anh triển khai là một giải pháp giúp doanh nghiệp quản lý khách hàng. Theo anh tính toán, chỉ cần mỗi tháng có một khách hàng là đủ doanh thu để lo cho các khoản chi phí hoạt động. Và khi bắt đầu, như nhiều người trẻ khởi nghiệp khác, anh từng chi những khoản rất phí, mà sau đó nhìn lại thì thấy chỉ để thỏa mãn cái tôi nhiều hơn là phục vụ khách hàng.
Việt Huy kể, anh thuê mặt bằng ở mặt tiền đường Nguyễn Kiệm (quận Gò Vấp, TPHCM), trang trí hoành tráng với một khoản tiền lớn nhưng chẳng khách hàng nào tìm đến vì chưa biết cách tiếp thị – marketing. Và đến khi cần marketing, cải tiến sản phẩm thì không còn nhiều tiền. Trong nhiều tháng liền, công ty không có một khách hàng nào. Sau khoảng thời gian đó, một kinh nghiệm được anh Huy rút ra đó là trước mỗi khoản chi, phải tự hỏi rằng chi như vậy có lãng phí không? Mình đang chi vì khách hàng hay vì mình?
Trước đó, Công ty cổ phần và thương mại Viễn Phú – hiện đang sở hữu thương hiệu HoaSuaFoods – thông báo tìm đối tác góp vốn hợp tác để mở rộng khai thác 320 ha đất đang triển khai dự án nông nghiệp hữu cơ tại Cà Mau. Việc gọi vốn này đã được nhiều nhà đầu tư quan tâm.
Tuy thế, trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, giám đốc điều hành một quỹ đầu tư cho biết, sau khi tìm hiểu rõ tình hình công ty, quỹ của ông dự định chỉ đầu tư khi tham gia vào điều hành và quản lý công ty. Vị giám đốc quỹ đầu tư cho rằng những lỗ hổng trong quản lý dòng tiền của doanh nghiệp chính là lý do khiến doanh nghiệp gặp khó. “Điều này thường xảy ra đối với những doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức việc quản trị tài chính”, vị này nói.
Trước những câu chuyện gặp khó mà nguyên nhân là về quản trị tài chính của doanh nghiệp khởi nghiệp, ông Trần Bằng Việt, một doanh nhân gắn kết cộng đồng khởi nghiệp, cho rằng những người bắt tay vào kinh doanh nên nhìn lại bản kế hoạch kinh doanh ban đầu đã vẽ ra trong một năm. Thường khi mới gầy dựng, công ty không lường trước những khó khăn trong quá trình triển khai và kỳ vọng nhiều vào doanh thu đạt được. Tuy vậy, thực tế chi phí phát sinh luôn luôn cao hơn nhiều so với dự trù ban đầu, trong khi doanh thu lại rất thấp so với kỳ vọng.
Tóm lại, trong hoạt động của doanh nghiệp, nên chi li và tính toán sao cho khoản tiền ban đầu bỏ ra đầu tư phải dùng được trong một năm. “Nhiều bạn trẻ hy vọng rằng làm 3-4 tháng có doanh thu sẽ bù để làm tiếp. Thế nhưng bạn phải có kế hoạch dự phòng khi hy vọng không biến thành sự thật”, ông Việt nói thêm.
Cân nhắc thu chi, dòng tiền
Là một người có nhiều kinh nghiệm khởi nghiệp khi đồng sáng lập một công ty trong lĩnh vực giao hàng, đồng sáng lập dự án bán rau xanh qua mạng và hiện đang khởi nghiệp với một chuỗi cửa hàng thực phẩm, anh Phạm Hoàng An chia sẻ, thường các doanh nghiệp khởi nghiệp rất ngại làm những thống kê đầy đủ các khoản thu chi để quản lý, vì dự án thì muốn chạy nhanh mà việc thống kê thì chi li, lắt nhắt, rườm rà.
Một lý do khác, theo anh An, các doanh nghiệp khởi nghiệp thấy hóa đơn chứng từ chưa nhiều, nên chờ tuyển được người làm kế toán mới lo sau. Nhưng khi có nhân viên kế toán vào làm thì lúc ấy giấy tờ đã quá nhiều nên cũng không lo xuể.
Anh An cho rằng nếu chi mà không lưu trữ, quản lý hồ sơ giấy tờ, hóa đơn tài chính thì những nhà đầu tư quan tâm đến dự án của doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ nhìn thấy ngay rằng hồ sơ tài chính không rõ ràng, họ sẽ băn khoăn khi quyết định bỏ vốn.
Ngoài ra, doanh nghiệp khởi nghiệp còn bị thiệt khi đóng thuế. Vì khi công ty chi tiêu mà thiếu chứng từ chứng minh thì phía cơ quan thuế sẽ không tính là hợp lệ. Điều này khiến doanh nghiệp có doanh thu nhưng không có chi phí hoặc chi phí thấp, dẫn đến lợi nhuận bị đẩy lên cao hơn trong khi thực tế không phải như vậy. Lúc đó doanh nghiệp sẽ phải đóng thuế nhiều hơn.
Việc dồn các khoản chi lớn vào cùng một thời điểm hoặc những thời điểm gần nhau rất dễ làm nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp bị hụt nguồn tiền. Điều này có thể thấy ở những công ty hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ. Các khoản chi lớn thường là lương nhân viên, tiền thuê mặt bằng, tiền mua hàng…
Từ kinh nghiệm bản thân, anh An cho rằng các doanh nghiệp khởi nghiệp cần làm quen với việc quản lý các khoản thu chi sao cho rõ ràng ngay từ đầu, lưu lại toàn bộ hóa đơn chứng từ. Đồng thời doanh nghiệp khởi nghiệp cũng nên làm dự toán thu chi mỗi tháng, để có sự chuẩn bị ngân sách cho các công việc mà công ty cần làm trong tháng kế tiếp. Khi công ty lớn hơn thì sự chuẩn bị dòng tiền sẽ phải dài hơi hơn.
Những kế hoạch này sẽ giúp doanh nghiệp khởi nghiệp sẵn sàng cho các dự định đầu tư. Thực tế nhiều doanh nghiệp hiện nay khi có một cửa hàng nhỏ thành công đã tính chuyện mở chuỗi, nhưng với những dự định lớn như vậy thì cần cân nhắc dòng tiền, để không bị “khô máu” giữa chừng và phải đóng cửa như nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp khác mắc phải.
