(SGTT) – Đại diện cho đồng bào dân tộc Tày, thí sinh Nông Thúy Hằng đã xuất sắc trở thành tân Hoa hậu các dân tộc Việt Nam 2022. Qua đó, tạo nên sự thích thú cho những ai yêu thích ẩm thực vùng miền, muốn tìm hiểu nhiều hơn về văn hóa ẩm thực của người Tày.
- Cùng khám phá ẩm thực địa phương, quê hương của Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2022
- Nhân dịp lễ hội, ghé Huế nhớ thưởng thức ẩm thực địa phương đặc sắc
- Thưởng thức những món ăn dân dã ở giữa đồng sen đất Cao Lãnh
Đối với người Tày, do sống gần gũi với núi rừng, thiên nhiên nên nguồn thực phẩm của họ phần lớn đều sản xuất trên các đồi núi, rừng, sông suối. Từ nguồn thực phẩm này, họ cũng đã xây dựng nên văn hóa ẩm thực có những nét riêng. Sau đây là một số món ăn đặc trưng của dân tộc này mà nếu có ghé du lịch bạn sẽ được mời thưởng thức.
Thịt chua
Thịt chua là món ăn truyền thống của người Tày với nguyên liệu chính là thịt heo đen và dùng phương pháp chế biến muối chua độc đáo. Trong những dịp lễ hội, ngày tết hay đón khách quý, thịt chua thường dọn ra ăn cùng các món ăn khác.
Để làm món này, người Tày phải chọn phần thịt ba chỉ của heo đen, cứ mỗi miếng khoảng 0,5kg. Sau khi sơ chế, cho thính cùng lá trầu, lá riềng, lá cơm đỏ thái nhỏ vào bóp cùng thịt rồi đem ủ chua. Vật dụng để ủ chua thường là chum, vại kín để men lên tự nhiên. Thông thường, món này dùng kèm với lá sung, lá lốt, rau thơm.
Khâu Nhục
Bắt nguồn từ ẩm thực Trung Hoa, khâu nhục được cộng đồng người Tày, Ngái, Nùng chọn là món ăn trong những dịp lễ, tết hay cưới, hỏi. Khác với khâu nhục của các dân tộc khác, người Tày làm khâu nhục chỉ chọn thịt ba chỉ rồi xếp với khoai môn.
Trải qua nhiều công đoạn chế biến khéo léo, thành phẩm khâu nhục khiến thực khách không thể đợi chờ mà sẽ là bới chén cơm trắng hay chén xôi và dùng ngay.
Xôi Đăm Đeng
Không chỉ độc đáo ở cái tên, xôi Đăm Đeng còn mang trong mình những nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Tày. Cách chế biến xôi công phu từ gạo nếp, màu sắc ứng dụng cho đến hương liệu lá cây rừng.
Cụ thể, lá cây mang về nấu sôi để lấy màu tự nhiên. Sau đó, ngâm nước màu với gạo nếp cho đến khi hạt nở đều thì mang đi nấu xôi. Những thực khách thưởng thức qua món xôi này rồi cho nhận xét, xôi dẻo, thơm, vị ngọt tự nhiên nước nấu bởi lá rừng và của gạo nếp. Màu sắc dễ nhận biết cho món xôi này thường là 5 màu trắng, xanh, vàng, cam, tím.
Ẩm thực 3 vị pẻ
Theo tập tục người Tày, cứ đến ngày 9-9 hằng năm (hay còn gọi là tết cá), cộng đồng của họ lại chuẩn bị những món ăn thịnh soạn từ cá để chiêu đãi người thân, khách quý. Trước đó vài hôm, nhà nhà, người người tranh thủ đi đến các con suối để đánh bắt cá và mang về chế biến thành 12 món (con số 12 theo quan niệm là mang lại sự may mắn).
Trong đó, nổi bật nhất ba món ăn có tên gọi ấn tượng là cá nướng (Pẻ Pình), cá đồ măng chua (Pẻ Moọc) và gỏi cá (pẻ xả). Với cá nướng, bắt buộc phải nướng đủ 12 con cá; cá đồ măng chua thì cá sơ chế sạch, măng chua bóp kiệt nước rồi trộn đều cùng ít muối mì, gói bằng lá cây rừng. Còn gỏi cá thì thịt cá thái chỉ, đặt trên tro bếp cho thấm nước, đầu và đuôi băm nhỏ rang vàng, thính thì làm từ đỗ tương, không thể thiếu lá chua thái nhuyễn… đem trộn đều.
Bánh Coóc Mò
Hiểu theo tiếng Tày, Coóc mò có nghĩ là sừng bò, phần này cũng nói lên ngoại hình của bánh thường xâu cặp và có chóp nhọn dài như sừng bò. Để làm Coóc mò, gạo nếp phải được sàn sẩy thật kỹ, vo nhiều lần nước cho gạo nở đều. Thịt heo thì chọn phần ba chỉ làm nhân bánh cùng lá cơm lông để tạo nên màu đỏ đặc trưng. Lá chít chọn lựa lá bánh tẻ to đều, rửa sạch, để ráo nước.
Sau khi luộc vài giờ, thành phẩm bánh sẽ có vị thơm ngon của gạo nếp bản, thịt heo và lá cơm lông. Đặc biệt, ngoài thịt thà, người Tày còn làm Coóc mò mà không có nhân thịt, chỉ dùng lá cơm lông để lấy màu, dùng đậu đen làm nhân.
Ngoài 5 món ăn kể trên, ẩm thực của người Tày còn có một số món ăn hấp dẫn như những món ăn từ củ cọ, măng vầu, thịt gác bếp, xôi trứng kiến, canh xinh thang, xôi rau ngót rừng, thịt gà giò nấu canh gừng, bánh chưng cơm lông, bánh gio, bánh bạc đầu…
Phúc An
