Minh Duy-
Thời gian qua, lượng du khách đến TPHCM vẫn tăng trưởng đều, nhưng doanh thu du lịch lại không tăng tương xứng. Đây là vấn đề khiến những người làm trong ngành du lịch phải lo nghĩ.
Tăng không tương xứng
Số liệu thống kê cho thấy, lượng khách du lịch đến TPHCM tiếp tục tăng trưởng trong chín tháng của năm nay. Chỉ riêng khách quốc tế đã đạt 4,2 triệu lượt, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, điều làm cơ quan quản lý bận tâm là vấn đề chi tiêu của du khách. Nếu như lượng khách tăng đến 16,6% thì doanh thu chỉ tăng 10%.
“Chúng tôi đang suy nghĩ về sự chênh lệch này, có vẻ như du khách đang tiêu tiền ít đi hoặc có những kênh buôn bán khác đang diễn ra nhưng lại không đem lại thu nhập cho thành phố”, ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Du lịch TPHCM phát biểu.
Những kênh buôn bán mới mà vị quan chức này nhắc đến là những dịch vụ kiểu như chia sẻ phòng Airbnb, vốn đang phát triển nhộn nhịp ở thành phố. Dịch vụ này đem đến sự lựa chọn mới về phòng ở giá thấp cho du khách cũng như nguồn thu tốt cho chủ nhà thuê, nhưng đang làm khách sạn mất một phần doanh thu, còn chính quyền thì chưa thu được thuế từ nguồn thu nhập mới do nhiều chủ nhà chưa đóng thuế.
Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một trong những suy đoán, và cho đến thời điểm này người đứng đầu ngành du lịch thành phố vẫn chưa tìm thấy câu trả lời. “Số liệu thống kê đã thấy nhưng nguyên nhân từ đâu thì chưa trả lời được”, ông Vũ nói.
Doanh thu du lịch đến từ những nguồn như khách sạn, nhà hàng, lữ hành, vận chuyển, mua sắm… Thế nhưng, các mảng này không tăng hoặc chỉ tăng nhẹ trong thời gian qua.
Theo số liệu của Cục thống kê TPHCM, mảng khách sạn, nhà hàng đạt doanh thu 22.359 tỉ đồng trong chín tháng qua, tăng 5% so với cùng kỳ. Số liệu từ Sở Du lịch cho thấy, do có nhiều khách sạn hơn nên trong nửa đầu năm 2017, giá phòng bình quân của khách sạn 3-5 sao tại thành phố thấp hơn 11,3% so với năm 2014, chỉ đạt hơn 1,914 triệu đồng/đêm.
Ở mảng mua sắm du lịch, đặc biệt là mua bán hàng thủ công mỹ nghệ và quà tặng, một số doanh nghiệp cho biết doanh thu hiện nay giảm so với những năm trước. Số lượng khách mua hàng không những ít đi mà giá trị của mỗi đơn hàng cũng thấp hơn. Thậm chí, một vài cửa hàng lớn cho biết, trước đây, có nhiều đơn hàng giá trị lên đến vài trăm triệu đồng nhưng nay chỉ còn vài chục triệu đồng. Hiện nay, du khách mua cỡ 7-8 triệu đồng đã được xem là mua nhiều.
“Bây giờ, khách chỉ mua cỡ vài trăm ngàn đồng, thậm chí có người chỉ mua vài chục ngàn đồng. Cho đến thời điểm này, doanh số của chúng tôi giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái”, bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh, quản lý cửa hàng lưu niệm Miss Aodai nói.
Tuy nhiên, cũng có doanh nghiệp cho rằng, có thể lượng khách nước ngoài đến với mục đích du lịch không nhiều như số liệu thống kê nên cơ quan quản lý khó có thể đánh giá chính xác được tình hình. Hiện tại, lượng khách chỉ được thống kê chung chung, chưa phân loại rõ khách đi du lịch, chữa bệnh, công tác hay đi với mục đích khác và cũng chưa biết khách ở lại trong bao lâu dẫn đến việc đánh giá hiệu quả kinh doanh chưa sát với thực tế.
Chẳng hạn, với khách quốc tế, cứ qua cửa khẩu là được tính là du khách nhưng thực tế có nhiều người từ các nước lân cận chỉ đến để chữa bệnh hoặc về nhà người thân nên sử dụng rất ít hoặc không sử dụng dịch vụ du lịch. Vì thế, dù lượng khách có đông cũng không đem lại doanh thu lớn.
“Doanh thu ít có thể do khách chi tiêu ít, nhưng cũng có thể lượng khách du lịch thực sự ít hơn so với số liệu thống kê”, ông Phan Thanh Long, Tổng giám đốc khách sạn Rex nói.
Những người trong ngành du lịch đang tìm cách lý giải tại sao du khách đến nhiều mà chi tiêu ít. Ảnh: Minh Duy
Cần sản phẩm tốt hơn
Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, nhiều ý kiến cho rằng, cho dù doanh thu tăng trưởng thấp là do số lượng khách du lịch thuần túy đến ít hơn so với số liệu thống kê hay là do du khách đã giảm chi tiêu thì việc thành phố phải tìm cách để kích thích du khách chi tiêu, mua sắm vẫn rất cần được thực hiện ngay. Lời giải cho bài toán này tiếp tục quay lại vấn đề về sản phẩm và dịch vụ, vốn đang là điểm chưa hoàn thiện của du lịch thành phố.
Có thể nói, tốc độ tổ chức sự kiện, tạo sản phẩm mới và làm mới lại những sản phẩm du lịch được đẩy lên rất nhanh trong vòng một năm qua. Những sản phẩm như phố đông y, phố vàng bạc đá quý được hình thành, rồi du lịch đường sông cũng đã được làm mới… Thành phố cũng tổ chức hàng loạt sự kiện văn hóa, văn nghệ định kỳ tại phố đi bộ Nguyễn Huệ. Mới đây, phố đi bộ Bùi Viện cũng đã mở cửa tạo thêm nhiều điểm vui chơi cho du khách.
Đó là những điểm tích cực nhưng vẫn còn vấn đề là sản phẩm chưa có sức thu hút thực sự. Trong đó, phố vàng bạc đá quý ở quận 5 được kỳ vọng sẽ là nơi thu hút khách, nơi sẽ cho khách một cái nhìn tổng quát về nghề vàng bạc nói chung. Tuy nhiên trên thực tế, khách đến đây chỉ có thể thấy mẫu trang sức thay vì công đoạn chế tác, vốn rất hấp dẫn thì không được xem vì các cửa hàng không làm sản phẩm tại đây. Đó là chưa kể khu phố còn thiếu dịch vụ, du khách khó tìm chỗ đi vệ sinh và chưa có nhiều nhân viên biết ngoại ngữ để có thể giao tiếp với khách du lịch.
Một sản phẩm khác là du lịch đường sông, vốn được xem là sản phẩm quan trọng của thành phố. Dịch vụ này vừa được làm mới lại vào tháng 9 vừa qua với phương tiện vận chuyển và các điểm tham quan mới, nhưng dường như chưa làm hài lòng du khách do giá cả còn cao và tuyến đi chưa nhiều. Những người trong ngành cho rằng nếu muốn tăng thu nhập từ du lịch, nâng tỷ lệ đóng góp từ du lịch lên 20% trong những năm tới như kế hoạch đã đề ra thì TPHCM cần làm cho sản phẩm du lịch hấp dẫn hơn nữa.
Từ góc độ doanh nghiệp, nhiều nơi cũng đã thay đổi. Ông Long của khách sạn Rex cho biết chín tháng qua, tuy công suất phòng không tăng nhưng doanh số lại tăng 7% nhờ khách sạn đầu tư thêm sân khấu múa rối nước. Nơi đây đã thu hút khách đến mua vé xem chương trình, nhiều người mua thêm vé ẩm thực… Còn cửa hàng Miss Aodai tạo thêm nhiều mẫu mã, không chỉ bán những đồ mỹ nghệ, quà tặng có giá cao mà còn có nhiều sản phẩm nhỏ, giá thấp hơn nhằm thu hút thêm khách mua hàng.
