NGUYỄN HUỆ NGHỊ –
Trả lời những câu hỏi tế nhị liên quan giới tính cho con ra sao, chống xâm hại tình dục trẻ em nên bắt đầu từ đâu, như thế nào? Bộ sách gồm bốn cuốn: Thuyền trưởng cướp biển – gái tài như trai, Bí mật rất cần bật mí, An toàn cho con yêu và Không là Không! của Jayneen Sanders (do Nhã Nam và NXB Hội Nhà Văn, 2016) sẽ đem đến cho phụ huynh những giải pháp để bảo vệ con trẻ.
TS. tâm lý Lê Thị Linh Trang (bên trái ảnh). Ảnh: Nguyễn Huệ Nghi
Trong buổi ra mắt bộ sách nói trên vào sáng Chủ nhật, 19-6 vừa qua tại đường sách Nguyễn Văn Bình, quận 1, TPHCM, người dẫn chương trình (MC) Kiều Hải Chuyên bắt đầu câu chuyện bằng những câu hỏi khi cô lên 10. Đó là những câu hỏi không biết hỏi ai, ví dụ: “Con được sinh ra từ bộ phận nào của mẹ?”, “Làm sao để có một em bé trong bụng mẹ?”… Thường những câu trả lời nhận được từ người lớn sẽ là “con được sinh ra từ nách, từ lỗ rốn của mẹ” khá phổ biến. Chính vì thế, đứa bé càng tò mò, càng tìm hiểu những nguồn không chính thống và càng bị hiểu sai.
Kiến thức sai cũng là một tệ hại. Nhưng tệ hại hơn là dạy đúng mà phương pháp sai, không phù hợp với tâm lý lứa tuổi, nhất là trong thời buổi hiện nay, công cụ thì nhiều nhưng hướng dẫn thì lại thiếu. TS. tâm lý học Lê Thị Linh Trang kể trường hợp một đứa bé trên đường đi học, thấy bảng hiệu bán bao cao su, nó hỏi mẹ bao cao su thì dùng để làm gì. Người mẹ giật bắn mình, rồi bảo, “Con muốn biết làm gì thì mở iPad lên… Google sẽ biết”. Vài hôm sau, đứa bé bảo mẹ rằng, “Con đã biết bao cao su dùng làm gì”. Người mẹ mở iPad và thấy một rừng hình ảnh “người lớn”. “Ông Google thì đâu có biết con mình bao nhiêu tuổi. Mình giao cho ổng trả lời như thế sẽ rất nguy hiểm”, bà Trang nói.
Từ vấn đề “trẻ nhỏ không biết đầy đủ”, sẽ dẫn đến nguy cơ bị lạm dụng là rất cao. TS. Trang là gương mặt quen thuộc trong các hoạt động tư vấn cộng đồng, truyền thông giáo dục giới tính, bà đang cùng các đồng nghiệp thực hiện dự án giáo dục phi lợi nhuận, tổ chức hàng trăm lớp dạy kỹ năng chống xâm hại tình dục miễn phí cho rất nhiều học sinh tiểu học tại TPHCM. Sức lan tỏa của các chương trình này rất lớn trong cộng đồng nhưng cũng có những trường học chưa nhận ra tầm quan trọng của nó, từ chối tiếp nhận. Theo bà Trang, rất cần nhà trường, phụ huynh nhận thấy trách nhiệm của mình khi trên thực tế các vụ lạm dụng trẻ em ngày càng tăng, có những vụ việc xảy ra trong chính nhà trường, giữa thầy giáo với học trò, giữa ông bảo vệ với hàng loạt học sinh, có những trường hợp người xâm hại và nạn nhân cùng huyết thống…
Không là Không! (tên một trong bốn quyển sách) theo bà Trang là điều mà người lớn nên dạy cho trẻ con như một thái độ cương quyết để tự bảo vệ mình. Dạy trẻ không bị sập bẫy bởi các món quà, tiền bạc, không cho những người không đáng tin cậy gần gũi nựng nịu, nhận biết thế nào là đụng chạm an toàn, thế nào là đụng chạm không an toàn, làm sao để bảo vệ những bộ phận “riêng tư” trên cơ thể… những việc tưởng đơn giản đó, là một thói quen xuất phát từ nhận thức được trang bị, chứ không tự nhiên có. “Chúng ta phải cung cấp kỹ năng cho con em tự bảo vệ và nhất là phải thường xuyên đối thoại, trò chuyện để hiểu những khúc mắc về những chuyện tế nhị trong đời sống để tháo gỡ cho con em. Người lớn cũng đóng vai trò bảo vệ. Nhưng đó là “người lớn” nào, khi mà thủ phạm những vụ xâm hại tình dục trẻ em là người lớn?”, bà nói.
“Theo tôi không nên nghi ngờ tất cả người lớn gần gũi trẻ em đều có hình bóng kẻ xâm hại tình dục, nhưng cần phải lý tính để tin vào sự nhạy cảm và thái độ của con trẻ và nên để con được bảo vệ bởi những người đáng tin cậy”, bà nói thêm.
Tác giả bộ sách trên, Jayneen Sanders (Úc) là một giáo viên tiểu học, tác giả nhiều đầu sách chủ đề bảo vệ trẻ em dành cho cả phụ huynh và trẻ em. Chính tác giả đã tạo ra diễn đàn thảo luận về bảo vệ trẻ em khỏi nạn bắt nạt, quấy rối và xâm hại tình dục gây được sự chú ý của công chúng Úc. Những đầu sách của Jayneen Sanders đoạt nhiều giải thưởng, được dịch ra 10 thứ tiếng, được các chuyên gia uy tín công nhận và được dùng trong nhiều nhà trường tại Úc, Mỹ, Anh.
Trong bối cảnh giáo dục giới tính và chống xâm hại tình dục trẻ em còn chưa được quan tâm đúng mức và khoa học trong nhà trường Việt Nam, thì đây là một bộ sách quý và hữu ích. Tất cả bốn đầu sách trên đều được ghi chú: “Cần thiết cho bạn đọc trai và gái từ 3 tuổi, và các cha mẹ có con tuổi đó”.
