ĐOÀN XÁ –
Nằm chênh vênh trên những triền núi của bán đảo Sơn Trà thuộc thành phố Đà Nẵng, từ dưới bờ biển đi lên, cung đường mang tên Hoàng Sa uốn lượn với cả ngàn chú khỉ được đúc tượng trên những cột lan can ven đường phía biển, khiến con đường trở nên độc đáo và lạ lùng. Bên phía những cánh rừng ven con đường, nơi đây cũng có nhiều bầy khỉ đang sinh sống.
Theo cư dân địa phương, khoảng gần chục năm trở lại đây, đường Hoàng Sa đã được xây dựng, nâng cấp để du khách có thể đi một vòng quanh bán đảo Sơn Trà này. Cùng với đó, hàng ngàn bức tượng khỉ độc đáo được dựng lên. Với chiều dài chừng hai mươi cây số, con đường này ôm trọn vùng bán đảo rộng lớn với các dãy núi nhô ra biển, vòng sang tận phía bên cửa Tiên Sa.
Dọc tuyến đường Hoàng Sa có nhiều điểm đến thú vị như bảo tàng cổ vật, khu vui chơi hay những di tích lịch sử. Tuy nhiên, điều không khỏi làm cho du khách tò mò là những tượng khỉ đặt ven đường này, nó như một nét đặc trưng của cung đường nơi đây.
Cách đây ít ngày, khi ghé Đà Nẵng, tôi được anh bạn cùng học đại học, là một cư dân địa phương, chở bằng xe gắn máy dạo quanh bán đảo. Suốt một vòng cung ở Sơn Trà, một bên là biển xanh với những ghe, thúng nhỏ của ngư dân đang neo đậu, một bên là điệp trùng cỏ cây đang vươn lộc biếc đón ánh nắng mùa xuân. Tiết trời cuối năm ở Đà Nẵng khá mát mẻ. Càng lên cao, không khí trong lành và ướt mượt. Người với thiên nhiên như hòa làm một. Anh bạn bảo, khỉ ở Sơn Trà được người dân ở đây yêu quý, không ai săn bắt, tàn sát. Theo chuyện kể lại, từ hàng trăm năm trước, khi vùng đất này còn hoang sơ, cây cối trùm phủ mọi triền núi thì loài khỉ, gồm rất nhiều cá thể quý hiếm như khỉ lông vàng, voọc, khỉ mặt vượn, khỉ đuôi dài… là chủ nhân của mảnh đất này. Sau đó, người dân khai hoang, mở rộng địa bàn nhưng khỉ vẫn là chủ nhân của điệp trùng những dảy núi vòng cung uốn lượn ôm lấy nhau.
Hầu hết tượng khỉ đều được đúc bằng bê tông, sau đó được sơn bằng các loại sơn tĩnh điện, ít bị ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Những bức tượng khỉ này phần nào tạo cho du khách cái nhìn thân thiện, sự gắn bó hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Đến đây, du khách cũng có dịp khám phá cuộc sống tự nhiên hoang dã của loài khỉ ở Sơn Trà. Vào những khung giờ như sáng sớm, chiều muộn người ta có thể theo chân những nhân viên kiểm lâm tiến sâu vào rừng núi để tìm gặp cảnh những chú khỉ leo trèo, đùa nghịch, hú tìm bạn mùa giao phối hay cảnh mẹ con nhà khỉ yêu thương nhau. Đó là thế giới tự nhiên, như hàng trăm năm qua, đang được bảo vệ nguyên vẹn cho các loài linh trưởng nơi đây. Đặc biệt, tại những khu vực mà loài khỉ thường xuyên xuất hiện còn được đặt các máy quay, máy hình có độ nét cao, có ống kính zoom để người ta có thể dễ dàng quan sát cuộc sống của khỉ từ xa, tránh tới mức thấp nhất sự tổn thương tự nhiên của chúng.
Anh Toàn, một nhân viên kiểm lâm ở Sơn Trà, cho biết khỉ và các loài linh trưởng nơi đây sinh sống hoàn toàn tự nhiên. Ngay cả việc quan sát cũng kín đáo để không làm ảnh hưởng tới sinh hoạt của chúng mặc dù thực tế các loài linh trưởng rất dạn dĩ với con người. Nhiều khi gặp du khách, chúng còn chủ động tiếp xúc để có đồ ăn, đồ uống…
Bên cạnh phong cảnh đẹp, có thể nói điểm thu hút du khách khi đến Sơn Trà còn là môi trường sinh sống tự nhiên của khỉ, một nơi hiếm hoi nằm giữa lòng thành phố nhưng vẫn giữ được vẻ hoang dã, với những loài linh trưởng khá thân thiện với con người.
