Kim An
Bên cạnh hệ thống dẫn đường cơ bản cho người khiếm thị, London đang thử nghiệm một hệ thống chỉ đường mới, ứng dụng công nghệ không dây quãng ngắn tại thành phố này.
Định vị trong hệ thống đường ngầm không hề dễ dàng: dấu hiệu chỉ dẫn không rõ ràng, dòng người ngược xuôi, tạp lẫn với âm thanh, hơi người… Bạn có bao giờ bước vào những trạm tàu điện dưới lòng đất ở các thành phố lớn như Tokyo, Singapore hay Đài Bắc? Người thường như chúng ta đã khó, người khiếm thị còn khó hơn gấp bội.
Ví dụ, ở hệ thống tàu điện ngầm London Tube, người khiếm thị buộc phải nhờ người khác giúp đỡ mới có thể đến được nơi chờ tàu điện. Tại điểm đến cũng cần một nhân viên hướng dẫn đón họ. Những gì người khiếm thị cần là tính độc lập, không phải dựa dẫm vào ai cả.
Điều này thôi thúc Hiệp hội Hoàng gia London hỗ trợ người khiếm thị kết hợp với công ty thiết kế Ustwo tạo ra hệ thống Wayfindr, là hệ thống các điểm (beacon) phát sóng Bluetooth, có thể hướng dẫn bằng giọng nói cho người khiếm thị đi lại trong đường ngầm. Nhóm nghiên cứu cũng mới hoàn tất thử nghiệm bốn tuần tại ga điện ngầm Pimlico tại phía Đông Nam London. Mục tiêu là áp dụng giải pháp này rộng ra các ga điện ngầm lớn hơn và tạo hệ thống trải khắp thành phố.
Nhóm Ustwo, do hai kỹ sư Umesh Pandya và Maya Bonkowski quản lý, ngay từ đầu họ đã biết phải ứng dụng công nghệ beacon cho dự án này. Beacon là một thiết bị phát sóng nhỏ, sử dụng công nghệ Bluetooth Low Energy (Bluetooth năng lượng thấp) có thể kết hợp với nhau lập lưới tam giác để định vị điện thoại thông minh. Ustwo sử dụng beacon do Estimote sản xuất để giữ giá thành hoạt động ở mức thấp nhất. Việc khó nhất đối với Ustwo là làm sao truyền thông tin vị trí từ ứng dụng điện thoại cho người khiếm thị một cách thuận tiện và dễ dàng nhất.
Ustwo muốn tạo ra chuẩn để các nhà phát triển bên ngoài có thể tự tạo ứng dụng. Điều này đòi hỏi Ustwo phải nghĩ đến những yêu cầu như làm thế nào để ghép nối chữ cho thành câu văn hoàn chỉnh; thông tin bao nhiêu là đủ để người khiếm thị tiếp nhận; có cần âm thanh nào khác để thông báo… Tuy ở góc nhìn người bình thường, mọi thứ rất dễ dàng nhưng ở góc nhìn người khiếm thị, mọi chuyện đều rất khác, ví dụ nếu ta mô tả “đường chéo” thì từ này với ta có nghĩa, nhưng với người khiếm thị thì gần như không có ý nghĩa gì vì họ không thể nhìn thấy góc đối diện. Do vậy, Ustwo sử dụng chỉ dẫn trực tiếp như “trái” và “phải”, giúp mọi người hiểu rõ hơn về không gian họ đang đứng. Khoảng cách cũng là một vấn đề “khó nuốt”. Để hướng dẫn một người đi thẳng 10 m rồi rẽ trái sẽ khá phức tạp khi người đó không có khái niệm về khoảng cách.
Lúc đầu, các nhà thiết kế ước lượng cần phải lắp đặt trên 50 beacon mới có thể chỉ đường một cách chi tiết được. Nhưng sau khi thử nghiệm, họ nhận ra chỉ cần 25 beacon là đủ. Người khiếm thị có giác quan rất tốt về môi trường xung quanh, với chiếc gậy chỉ đường, chó dắt đường và cả kinh nghiệm lắng nghe môi trường xung quanh.
Ustwo lập trình lại độ trễ tín hiệu của beacon từ một giây giảm còn 1/10 giây để chắc rằng dữ liệu về vị trí chính xác hơn. Họ lắp beacon trên trần nhà (tối đa hóa độ phủ sóng) và đặc biệt chú trọng tại các thang cuốn và lối đi hành lang, là nơi dễ khiến người khiếm thị đi lạc nhất.
Ứng dụng mang lại “ánh sáng” cho nhóm người sử dụng nhưng nó còn đem lại kết quả khác mỹ mãn hơn. Vì rất có thể phần lớn người khiếm thị sử dụng ứng dụng này khoảng 5 đến 10 lần là họ có thể tự mình đi được. Giải pháp này không chỉ giúp người khiếm thị sống cuộc sống hoàn hảo hơn mà còn thay đổi cách người khác nhìn vào họ. Dần dần chúng ta không nhìn thấy người khiếm thị cần được dẫn dắt nữa mà người khiếm thị thực sự có thể tự đi đến bất kỳ đâu như người sáng mắt khác.
