(SGTT) – Trong thời gian qua, tỉnh Kon Tum phối hợp với Ban quản lý Vườn quốc gia (VQG) Chư Mom Ray, đẩy mạnh công tác bảo tồn và phát triển hệ sinh thái.
- Phát triển du lịch sinh thái trong rừng đặc dụng, phòng hộ
- Đưa Côn Đảo thành khu du lịch sinh thái tầm quốc tế, khai thác hiệu quả quỹ đất
VQG Chư Mom Ray chỉ cách thành phố Kon Tum (tỉnh Kon Tum) khoảng 30km về hướng Tây Bắc, nằm trên địa phận hai huyện Sa Thầy và Ngọc Hồi. Nơi đây có tính đa dạng sinh học cao nhất trong hệ thống các Vườn quốc gia trên cả nước.
Được mệnh danh là “lá phổi xanh” của cực Bắc Tây Nguyên với tổng diện tích 56.249 ha, VQG Chư Mom Ray đã và đang góp phần vào việc bảo vệ môi trường, điều hòa khí hậu và là nơi trú ngụ của nhiều loại động, thực vật, có những loài thuộc diện quý hiếm.
Đa dạng và quý hiếm về hệ động – thực vật
Với diện tích 54.583 ha rừng đặc dụng và 1.665 ha rừng sản xuất, VQG Chư Mom Ray là khu vực có tính đa dạng sinh học cao, tồn tại bảy hệ sinh thái rừng chính là rừng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới và năm hệ sinh thái rừng phụ là loại rừng trảng cỏ cây bụi, các kiểu rừng này là nơi tập trung của các loài thú móng guốc, thú ăn thịt…
VQG Chư Mom Ray có giá trị lớn về bảo vệ môi trường, điều hoà khí hậu, nguồn nước và phòng hộ đầu nguồn cho thuỷ điện Pleikrong, Ya Ly, Sê San 3 và phát triển du lịch sinh thái.
Nơi đây có tới 12 kiểu thảm thực vật rừng, 1.895 loài thực vật. Trong đó có 80 loài đang bị đe dọa và tuyệt chủng, với 48 loài có tên trong sách đỏ Việt Nam và 63 loài có tên Sách đỏ thế giới.
Đáng chú ý, trong số các loài có tên trong sách đỏ Việt Nam có chín loài cây gỗ đang có nguy cơ bị tiêu diệt như chò chỉ, tuế lá xẻ, kim giao, thông tre, cẩm lai, trầm hương, vù hương, dầu đọt tím.
Với đặc điểm đa dạng sinh học và nhiều nguồn gen quý, năm 2004, VQG Chư Mom Ray đã được Hiệp hội các nước Đông Nam Á công nhận là Vườn Di sản ASEAN.
VQG Chư Mom Rây còn có 950 loài thuộc hệ động vật, cụ thể có 120 loài Động vật có vú, 290 loài Chim, 42 loài Bò sát, 25 Lưỡng cư, 108 loài cá nước ngọt, 365 loài Côn trùng. Trong đó có 176 loài thuộc diện quý hiếm được ghi trong sách đỏ Việt Nam và thế giới như vượn đen má hung, bò tót, mang Trường Sơn, gấu ngựa, beo lửa…
Trong thời gian qua, chính quyền tỉnh Kon Tum đã phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý VQG Chư Mom Ray trong việc bảo tồn đa dạng sinh học của môi trường rừng, tạo môi trường sinh thái bền vững tiến tới phát triển mô hình du lịch mới của địa phương.
Du khách sẽ có những trải nghiệm mới mẻ, hấp dẫn khi được hòa mình với thiên nhiên, khám phá những địa điểm đẹp như: rừng Lồ Ô trải rộng bạt ngàn, chiêm ngưỡng thác Bảy Tầng tung bọt trắng xóa, Trung tâm Cứu hộ Bảo tồn và Phát triển Sinh vật để chiêm ngưỡng khỉ, chim trĩ, gà rừng, trăn, rắn…; ngắm nhìn các loài lan rừng tuyệt đẹp đang được bảo tồn, ghé hang Dơi kỳ bí với quần thể dơi đông đúc hay dừng chân ở Bãi Thú, suối Ngang, thác Nàng Tiên thơ mộng và trò chuyện, giao lưu văn hóa với đồng bào các dân tộc thiểu số như: Gia Rai, Bờ Râu, Xơ Đăng, Cao Lan….
Ngoài ra, du khách còn có được thám hiểm rừng, khám phá các di tích lịch sử trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ như đường Trường Sơn nối liền với nước bạn Lào, địa danh H67 – căn cứ địa của bộ đội Tây Nguyên với đồi Sạc Ly, sân bay Phượng Hoàng…
Bảo vệ rừng đi đôi với bảo tồn đa dạng sinh học
Có vị trí đặc biệt tại “ngã ba Đông Dương”, lại được thiên nhiên ưu đãi ban tặng cho hệ sinh thái phong phú và đa dạng, tất cả giúp VQG Chư Mom Ray trở thành một nơi rất quan trọng đối với môi trường, đời sống của người dân cũng như có vai trò lớn trong việc phát triển kinh tế, du lịch sinh thái.
Để thực hiện được những kế hoạch dài hạn cho tiến trình bảo tồn và phát triển “lá phổi xanh” của cực Bắc Tây Nguyên này, công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng nơi đây cần được chú trọng.
Ông Đào Xuân Thuỷ, Giám đốc Ban quản lý VQG Chư Mom Ray, chia sẻ “Đơn vị tập trung hoạt động tuần tra, kiểm soát trong rừng nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các dấu hiệu, biểu hiện của vi phạm xâm hại đến rừng từ sớm, từ xa. Vì là vùng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, một số phong tục tập quán có ảnh hưởng đến rừng nên đơn vị đã thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia bảo vệ rừng, tố giác tội phạm…”
Được biết, thời gian qua, Ban quản lý đã thực hiện, triển khai 1.422 cuộc kiểm tra, tuần tra trong rừng, thu gỡ 1.175 dây bẫy các loại, phá dỡ 21 lán trại, trục xuất hàng trăm lượt người vào rừng trái phép, kịp thời ngăn chặn các hành vi xâm hại đến tài nguyên rừng, duy trì 19 chốt bảo vệ rừng tại các khu vực có nguy cơ xâm hại cao.
Ban quản lý cũng đã tổ chức thành công năm cuộc tuyên truyền với 200 lượt người dân tham gia, duy trì hoạt động của 12 câu lạc bộ xanh tại 12 trường THCS trên địa bàn huyện Sa Thầy – Ngọc Hồi nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng cho các em học sinh.
Công tác bảo tồn và phát triển sinh vật cũng được chú trọng. Ban quản lý đã xúc tiến tái sinh tự nhiên 60ha và chăm sóc hơn 50 ha rừng trồng, tiếp nhận cứu hộ chín cá thể (sáu cá thể Rùa đầu to, ba cá thể Tê tê) và tiếp nhận bốn cá thể đã chết (ba cá thể Sóc đen và một cá thể Cầy vòi mốc), thành lập Hội đồng tái thả về rừng bảy cá thể (sáu cá thể rùa đầu to, một cá thể tê tê Java) sau chăm sóc đủ điều kiện thả về tự nhiên, chuyển giao một cá thể Tê tê Java cho Trung tâm cứu hộ bảo tồn và phát triển sinh vật ở VQG Cúc Phương.
Hiện tại nhân viên của VQG Chư Mom Ray cũng đang chăm sóc, cứu hộ một cá thể tê tê Java, lưu giữ, chăm sóc, bảo tồn 137 loài lan rừng (2.601 giò); tiếp tục chăm sóc 4.000 cây bản địa năm 2021 chuyển sang (trắc, sao, muồng), gieo ươm được 3.000 cây sao và 2.000 cây muồng hoa đào để phục vụ cho công tác trồng bảo tồn nguồn gen thực vật quý hiếm.
Đinh Nam
