Chi Vũ-
Việc đầu tư cho dịch vụ y tế cơ bản tại các quốc gia đang phát triển hiện chưa được quan tâm đúng mức. Theo tờ The Economist, các tổ chức viện trợ quốc tế phần lớn chỉ tập trung trong việc đối phó với các căn bệnh truyền nhiễm. Còn chính phủ tại các nước này nghiêng về sự đầu tư cho các bệnh viện tại các thành phố lớn, trong khi lơ là với việc đầu tư cho hệ thống y tế cơ sở. Từ năm 2002 đến năm 2013, số lượng bệnh viện lớn ở Trung Quốc tăng gấp đôi, ngược lại số điểm phục vụ chăm sóc y tế cơ bản giảm 6%. Sự đầu tư thiếu cân xứng này là vô cùng lãng phí.
Cũng là quốc gia đang phát triển nhưng một số nước lại nhờ việc mở rộng chăm sóc y tế cơ bản mà đạt được những sự cải thiện rõ rệt. Như Brazil, với chương trình “Sức khỏe gia đình” với gần một nửa dân số tham gia đã cắt giảm đáng kể số lượng trẻ em tử vong và số trường hợp nằm viện không cần thiết. Các nước như Sri Lanka, Thái Lan cũng đạt những thành công tương tự. Đặc biệt, Costa Rica với ngân sách chăm sóc sức khỏe thấp hơn mức trung bình của toàn cầu, nhưng tuổi thọ trung bình của người dân lại đứng cao nhất trong các nước châu Mỹ sau Canada và Chile, nhờ vào sự cải cách ấn tượng trong chăm sóc y tế cơ bản.
Để có được những tiến bộ như vậy, các nước đang phát triển đã tìm cách đẩy mạnh việc đào tạo đội ngũ y bác sĩ cho các tuyến cơ sở. Nhiều hội đồng chuyên môn y khoa thế giới cho rằng nên cấm các lưc lượng y tế đào tạo không chính quy hành nghề. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng các lực lượng làm ngành này được đào tạo ngắn hạn vẫn có đủ khả năng cho việc chẩn đoán và điều trị các bệnh thông thường ngay tại cơ sở thay vì để bệnh nhân dù bệnh nặng hay nhẹ cũng đều đưa lên các bệnh viện lớn ở tuyến trên thuộc thành phố lớn. Như trường hợp tại Nam Phi, nhiều chương trình đào tạo ngắn hạn tại đây giúp bổ sung thêm các lực lượng y tế không chuyên – những người đủ khả năng phát hiện 40 triệu chứng bệnh thông thường và có khả năng điều trị hơn 20 căn bệnh mạn tính.
Nhờ sự tiến bộ của công nghệ, chi phí đầu tư cho các thiết bị y tế cơ bản ngày nay trở nên ít tốn kém hơn. Lấy ví dụ, gần 158 cơ sở y tế cộng đồng tại New Deli, Ấn Độ có thể thực hiện hơn 33 xét nghiệm y khoa nhờ vào thiết bị y tế giá rẻ (có máy chỉ 640 đô la) mang tên Swasthya Slate. Babylon – một công ty về chăm sóc sức khỏe từ xa của Anh – đang thử nghiệm chương trình chăm sóc sức khỏe qua điện thoại, giúp các bệnh nhân ở vùng xa tiết kiệm được thời gian, chi phí đi lại. Bên cạnh đó, việc xây dựng các hệ thống nguồn mở phục vụ thu thập và chia sẻ các thông tin giữa các bệnh viện đã mang lại những hiệu quả nhất định. Lấy ví dụ như hệ thống DHIS 2 đang được sử dụng tại hơn 47 quốc gia.
Cần xây dựng mô hình khuyến khích để tạo động lực cho đội ngũ y – bác sĩ. Ngay cả khi các bác sĩ biết rõ phương pháp và liệu trình điều trị phù hợp nhất đối với bệnh nhân, họ vẫn kê quá nhiều thuốc kháng sinh và yêu cầu nhiều xét nghiệm không cần thiết bởi vì tiền hoa hồng họ nhận được. Để hạn chế tình trạng này, các nước có thể học tập theo Rwanda trao thưởng cho các bác sĩ tuân theo đúng quy trình hướng dẫn điều trị của phòng khám không phải dựa vào các đơn thuốc được họ kê toa.
Sự tiến bộ của khoa học công nghệ giúp dịch vụ y tế cơ bản tiếp cận được nhiều người dân dễ dàng hơn bao giờ hết. Thay vì phải chen chúc tại các bệnh viện vốn đã quá tải, bệnh nhân có thể ngồi tại nhà để thực hiện được nhiều xét nghiệm thông thường và trao đổi sức khỏe với các bác sĩ qua các hệ thống khám sức khỏe từ xa. Đó là cơ hội các nước đang phát triển nên nắm bắt để phát triển dịch vụ y tế cơ bản được hiệu quả và tiết kiệm.
