TIÊN SA –
Từ Cửa Đại, nhìn ra biển đã thấy Cù Lao Chàm xanh biếc ẩn hiện xa mờ dưới đường chân trời trong màu lam sương khói. Đó là một cụm đảo ở tỉnh Quảng Nam, cách phố cổ Hội An chừng 15 km.
Cù Lao Chàm gồm tám hòn đảo lớn nhỏ nằm xen kẽ nhau là Hòn Lao, Hòn Dài, Hòn Mồ, Hòn Ông, Hòn Khô Mẹ, Hòn Khô Con, Hòn Tai Mẹ và Hòn Tai Con. Trên những hòn đảo ấy, mỗi hòn mỗi vẻ riêng, tạo nên một Cù Lao Chàm đẹp như bức tranh sơn thủy hữu tình. Nơi đây, không chỉ là nơi bảo tồn nhiều loài động thực vật quý hiếm, mà còn là một di tích văn hóa lịch sử gắn với sự phát triển của thương cảng Hội An trước kia. Du khách có dịp đến đây vẫn thường thích thú viếng thăm, tìm hiểu các điểm như Chùa Hải Tạng, Giếng Cổ, Lăng Ông, Miếu Bà, Miếu Tổ nghề yến, cũng như khám phá vẻ đẹp kỳ bí của các hang tò vò, hòn bao gạo, hay những con suối mát mẻ, tĩnh lặng như suối tình, suối mơ…
Mất chừng 25 phút ngồi ca nô mới đặt chân lên đảo. Khi gần tới đảo, từ ngoài biển nhìn vào đảo, có thể thấy rõ những khoảng rừng nguyên sinh xanh rì trên triền núi, bãi đá với đủ mọi hình thù chênh vênh bên bờ biển và những bãi cát trắng phơi mình bên rặng dừa xanh. Điều thú vị đối với du khách là Cù Lao Chàm vẫn còn nguyên nét hoang sơ của một vùng biển đảo. Những bãi biển với bờ cát dài trắng mịn, làn nước xanh trong đến mức có thể nhìn xuống tận đáy là điều tuyệt vời mà du khách có thể cảm nhận khi đến đây.
Tàu cập bến Bãi Làng, chúng tôi đặt chân lên đảo trong cái nắng vàng như mật. Cù Lao Chàm hiện ra, vẹn nguyên vẻ hoang sơ, tinh khiết. Ngay sát cầu cảng là một cái chợ nhỏ bày bán nhiều loại hải sản tươi rói như ốc hương, mực lá, cùng với rau rừng hoặc những bao lá thuốc hái trên núi. Đảo có trên 600 hộ và trên 3.000 dân, phần lớn làm nghề đánh bắt hải sản và buôn bán nhỏ. Nơi đây không có các dịch vụ du lịch thường thấy, không một bóng xe hơi, không khói bụi. Cuộc sống người dân trên đảo yên bình. Họ thuần hậu, chất phác, đón tiếp du khách niềm nở, đôn hậu.
Khu bảo tồn sinh thái của đảo nằm ngay cạnh cầu cảng, nơi trưng bày và bảo tồn những mẫu động vật tìm thấy quanh khu vực đảo. Tại đây, có thể thấy sự đa dạng của hệ thực vật trên đảo với 499 loài thuộc 352 chi, 115 họ của 5 ngành thực vật. Biển Cù Lao Chàm có rạn san hô rộng khoảng 165 ha, gồm 188 loài, 61 giống thuộc 13 họ; hơn 200 loài cá; 500 ha rong biển và nhiều loài động vật quý hiếm khác, trong đó có khỉ đuôi dài và chim yến là hai loài được đưa vào sách đỏ động vật Việt Nam…
Chúng tôi tham quan chùa Hải Tạng (xã Tân Hiệp), đó là một ngôi chùa cổ không có nhà sư, chú tiểu… Nơi đây, có ông Lê Mai (74 tuổi) và bà Lý Thị Thanh (74 tuổi) đã ở hơn 35 năm, chuyên nghề đi hái những cây thuốc trên núi đá như bồ đề núi, hà thủ ô, chọng bọng, é trắng… về chế biến thuốc Nam theo công thức gia truyền, trị các bệnh như phong, tê bại, mát gan, ăn ngon… Du khách sau khi dâng hương, viếng chùa, uống nước lá cây thuốc rất thơm.
Rời chùa Hải Tạng, chúng tôi đi vào làng chài nhỏ cách khoảng 2 km, ghé vào nhà cụ bà Nguyễn Thị Muôn (90 tuổi), người đã gắn bó với nghề đan võng suốt 70 năm qua. Những chiếc võng của bà được làm bằng sợi bện từ vỏ cây ngô đồng, phải đan tỉ mỉ, qua nhiều công đoạn và ròng rã gần ba tháng mới xong một chiếc. Đây là sản phẩm thủ công độc đáo, lại hiếm nên giá bán cũng cao hơn nhiều so với các loại võng khác. Hiện nay, mỗi năm bà chỉ làm được vài chiếc võng, mỗi chiếc bà bán khoảng 1,2 triệu đồng.
Bãi Chồng là bãi tắm đẹp nhất mà du khách không thể bỏ qua khi đến Cù Lao Chàm. Ẩn hiện bên hàng dừa xanh và bãi cát trắng là những hòn đá xếp chồng lên nhau. Chỉ cần mặc chiếc áo phao bơi ra xa chừng chục mét, mang ống thở lặn xuống làn nước trong xanh, du khách có thể chiêm ngưỡng rạn san hô rực rỡ với những đàn cá lượn lờ, cùng những con sao biển, sò ốc đủ màu sắc.
Tới Cù Lao Chàm, du khách còn được thưởng thức một bữa trưa dân dã với rau rừng luộc và những đặc sản nổi tiếng do người dân đánh bắt ven biển như cua đá, ốc vú nàng, mực một nắng… với giá cả phải chăng. Mua mỗi thứ một ít, du khách có thể mang vào nhà hàng, nhờ họ chế biến thành những món hải sản tươi ngon, nóng hổi.
Năm 2009, Cù Lao Chàm chính thức được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Cù Lao Chàm ngày càng thu hút du khách trong và ngoài nước bởi vẻ đẹp hoang sơ và thơ mộng.
