Nguyễn Huy–
Các sân khấu hiện nay đang ở thế bị động về nhân sự khi diễn viên hăng say chạy show bên ngoài nhằm kiếm thêm thu nhập và lan toả hình ảnh đến công chúng.
Kịch hay không cần nhiều diễn viên
Để đối phó với nạn “chảy máu” diễn viên, thời gian qua, một số sân khấu đã phải hoãn lịch diễn hoặc cho doup vai (tức một diễn viên diễn hai vai). Tuy nhiên, cả hai điều này đều ảnh hưởng xấu đến chất lượng vở diễn và tâm lý thưởng thức của khán giả.
Vừa qua, khán giả TPHCM đã có dịp thưởng thức vở kịch Bóng và ô môi của biên kịch kiêm đạo diễn Pháp gốc Việt Marine Bachelot Nguyễn dưới dạng phim tài liệu. Sau khi vở diễn ra mắt công chúng Pháp năm 2016 và được ủng hộ nhiệt liệt, nhà sản xuất đã quay lại toàn bộ vở kịch ngay tại sàn diễn và công chiếu phục vụ khán giả tại TPHCM.
Bóng và Ô môi miêu tả chân thực cảm xúc và thân phận cuộc đời của cộng đồng LGBT (đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới) tại Việt Nam. Để viết ra vở kịch này, đạo diễn Marine Bachelot Nguyễn đã dành hẳn năm 2014 lăn lộn trong cộng đồng LGBT, ghi lại và miêu tả những gì mắt thấy tai nghe. Kết quả là vở diễn thành công lớn tại Pháp. Khi công chiếu tại Việt Nam cũng được khán giả Việt ủng hộ nhiệt tình.
Điều đáng nói là vở kịch này chỉ có bốn diễn viên. Họ thay nhau kể câu chuyện về thân phận của người đồng tính trong suốt hai tiếng đồng hồ. Cảm xúc và lời thoại của họ khiến khán giả vừa lắng đọng vừa phải vỗ tay tán thưởng. Để đạt được sự hoá thân nhuần nhuyễn đó, bốn diễn viên đã có quá trình tập luyện gian khổ. Cả bốn người đều không rành tiếng Việt nhưng có những đoạn họ đã hát và nói tiếng Việt, cho thấy sự lao động nghệ thuật nghiêm túc của diễn viên Pháp. Điều này cũng chứng minh rằng kịch hay không cần nhiều diễn viên.
Còn nhớ vào những ngày đầu mới thành lập, sân khấu Idecaf chỉ dựng các vở kịch ít người nhưng được khán giả đón nhận nhiệt liệt. Gần đây, vở Dạ cổ hoài lang được dựng lại với chỉ bốn nhân vật cũng tiếp tục khiến con tim khán giả bồi hồi.
Ông bầu Huỳnh Anh Tuấn của Idecaf cho biết trước đây, dựng vở ít nhân vật là để đối phó với việc ít diễn viên, nhất là vào những ngày sân khấu mới ra đời, chưa nhận được nhiều tín nhiệm. Về sau, khi có tiếng nói trong giới kịch nghệ, sân khấu mới dựng các vở diễn nhiều nhân vật. Tuy nhiên, điều này lại khiến sân khấu bị động về nhân sự.
”Đóng kịch giúp các diễn viên thăng hoa trong cảm xúc, nhưng đóng phim truyền hình hay tham gia gameshow lại đem về thu nhập cao hơn, đựoc khán giả biết đến nhiều hơn. Các bạn vì thế cũng không còn tuân thủ giờ giấc tập luyện và lịch diễn. Việc diễn viên mải chạy show khiến chất lượng vở diễn thêm sa sút. Chúng tôi vì thế lại phải chọn dựng vở diễn ít nhân vật, dành cho các nghệ sĩ nghiêm túc với kịch nghệ”, ông Tuấn chia sẻ.
Hy vọng vào một giải pháp
Quyết định chọn vở diễn ít nhân vật đồng nghĩa với việc các nghệ sỹ không bao giờ được tuỳ tiện bỏ vai. Họ là những người được chọn lựa kỹ càng ngay từ đầu. Nhân vật được chọn cho họ cũng là dạng “đo ni đóng giày”, không phải dễ thay thế. Kịch bản cũng phải hết sức chắt lọc để giảm bớt những tình huống không cần thiết. Nếu làm được điều này, sân khấu sẽ phục hưng được thể loại kịch ít nhân vật nhưng mỗi lời thoại, mỗi tình huống đều ghim sâu vào trí nhớ khán giả.
“Tại các nước phát triển, thậm chí những nước có trình độ tương đương Việt Nam, một nhà hát có thể diễn một vở hơn 10 năm. Ấy là vì vở diễn đó sâu sắc về nội dung, diễn viên hoá thân xuất thần”, một nghệ sĩ kịch tâm sự.
Nghệ sĩ này cho rằng những vở kịch như thế sẽ sống lâu trong tim khán giả thay vì “xem xong vài tháng rồi quên” như tại Việt Nam. Sân khấu kịch sẽ không chỉ giải quyết được tình trạng thiếu hụt diễn viên mà còn tạo ra những tác phẩm nghệ thuật kịch nghệ đúng nghĩa.
“Cứ vài tháng một lần, sân khấu kịch Việt Nam lại ra một vở mới. Trong khi đó, vở diễn khó bán vé và chỉ được diễn trong thời gian ngắn vì khán giả xem bằng thái độ hời hợt. Điều này bắt nguồn từ việc kịch bản kém, diễn viên thiếu tập trung. Những nghệ sĩ cháy hết mình với kịch cũng không thể cứu vãn điểm yếu của những diễn viên ham chạy show, diễn thiếu cái hồn”, nghệ sĩ này nói thêm.
