Nguyễn Trang-
Sự thắng thế của diễn viên không chuyên trên màn ảnh rộng những năm gần đây vừa thể hiện sự rộng mở của nền điện ảnh đang phát triển. Nhưng mặt khác, hiện tượng này, theo đánh giá của các chuyên gia, đồng thời cũng hé lộ những bất cập của đào tạo diễn viên với yêu cầu thực tế.
Ngôi sao màn bạc là người mẫu, ca sĩ
Đã có một thời từ phim Những cô gái chân dài của đạo diễn Vũ Ngọc Đãng, các diễn viên gây chú ý trên màn ảnh rộng đều xuất thân từ nghề người mẫu, bao gồm cả người mẫu trình diễn và người mẫu quảng cáo. Từ Bình Minh, Chi Bảo, Trương Ngọc Ánh, Hứa Vĩ Văn, Anh Thư, Dương Yến Ngọc… của thế hệ trước, đến Miu Lê, Chi Pu, Gil Lê, Ngô Kiến Huy, Jun Vũ, Võ Cảnh, Hữu Vi, Midu, Issac, Jun Phạm, Will (nhóm 365 cũ), Hạ Vy… và gần đây nhất là Kaity Nguyễn trong phim Em chưa 18 – xuất thân từ một cô gái chuyên làm video clip trang điểm trên mạng xã hội.
Một đạo diễn cho rằng các gương mặt trẻ trung trước giờ gây ấn tượng chủ yếu nhờ ngoại hình đẹp và sức hút sẵn có từ xuất thân nghề nghiệp và đặc biệt là “độ hot” với giới trẻ, đối tượng khán giả chính của phim chiếu rạp. Mục đích đầu tiên của đạo diễn và nhà sản xuất khi thực hiện các bộ phim thương mại là đảm bảo về doanh thu nên sự lựa chọn này hoàn toàn có thể lý giải khi ngay từ đầu, phần nào đã bảo chứng cho sức hút từ dàn diễn viên với các khán giả trẻ.
Tuy nhiên, ngoài lợi thế trông thấy ngay, các mặt bất cập trong sự lựa chọn diễn viên không chuyên xuất hiện dần trong quá trình làm việc. Một chuyên gia trong nghề cho biết, do không được đào tạo bài bản, các diễn viên này đa phần chỉ thích hợp với các kiểu vai được viết “đo ni đóng giày” hay sửa chữa sao cho phù hợp với đặc điểm đã có của diễn viên. Phim Yêu của đạo diễn Việt Max làm việc cùng Chi Pu và Gil Lê là một ví dụ điển hình khi hai diễn viên này vào vai “rất ngọt” nhưng khi xuất hiện ở các dự án phim khác thì giới chuyên môn đánh giá không giữ được phong độ.
Trường hợp đáng tiếc khác cũng là một diễn viên rất hợp vai trong phim Em là bà nội của anh nhưng rồi lại ôm nguyên lối diễn tinh quái đó sang phim Bạn gái tôi là sếp được cho là không thành công.
Vẫn có những thành công trong cách lựa chọn này của các đạo diễn và nhà sản xuất, thậm chí có cả giải thưởng như trường hợp Hạnh Sino, cô tham gia bộ phim về đề tài nhảy múa Vũ điệu đam mê. Cô thắng giải diễn viên chính xuất sắc nhất Bông Sen Vàng, đánh bại các diễn viên kỳ cựu Hồng Anh, Hải Yến hay so kè với cả cô bạn cùng lứa Ninh Dương Lan Ngọc được đào tạo bài bản. Thế nhưng, sau giải thưởng đó, người trong nghề nói Hạnh Sino mất hút trong làng điện ảnh.
Ca sĩ Miu Lê đang là diễn viên ăn khách trên màn ảnh rộng.
Nỗ lực trầy trật của các gương mặt được đào tạo
Không nhiều các diễn viên được đào tạo chính quy tạo được dấu ấn trong nền điện ảnh nhiều biến động như hiện nay. Ngay cả khi đã có những thành công bước đầu, họ vẫn rất khó khăn khi duy trì phong độ, giữ vững vị thế trước áp lực cạnh tranh ngày càng lớn đến từ các đồng nghiệp có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội.
Từng gây dấu ấn với các vai diễn trong loạt phim điện ảnh của đạo diễn Victor Vũ như Cô dâu đại chiến 1-2, Thiên mệnh anh hùng, Scandal – Bí mật thảm đỏ, nhưng sau khi mối quan hệ với đạo diễn tài năng chấm dứt, lấy chồng, sinh con, diễn viên T., không còn cơ hội tham gia những dự án điện ảnh mà chuyên chú chăm sóc gia đình và kinh doanh spa. Cũng từng là “nàng thơ” của một đạo diễn tên tuổi, diễn viên Q., chỉ xuất hiện rất đẹp trong phim Những người viết huyền thoại rồi lặng lẽ lui lại hậu trường.
Từng mất 2 năm khủng hoảng tâm lý vì thành công đến sớm cùng nhiều giải thường cho vai diễn đầu tay trong một phim chuyển thể từ tác phẩm Cánh đồng bất tận của nhà văn Ngyễn Ngọc Tư, diễn viên N., sau đó trở lại khá thành công trong một phim khác với lối diễn đầy dấn thân vào những số phận bất hạnh. Nhưng sau đó, cô lại khiến người hâm mộ và giới chuyên môn thất vọng khi nhận vai thì nhiều về số lượng mà chất lượng giảm dần.
Các gương mặt nam càng gặp khó khăn hơn dù trình độ diễn xuất của họ đều đều được giá tốt. Các gương mặt trẻ có chỗ đứng hiện nay chỉ đếm trên đầu ngón tay như Nhan Phúc Vinh (với các phim đặc thù kiểu Đường đua, Đảo của dân ngụ cư), Đình Hiếu (Cho anh gần em thêm chút nữa, Dạ cổ hoài lang), gần đây là thành công bất ngờ của Kiều Minh Tuấn trong Em chưa 18 hay trước đó là lối diễn sắc nét của Huỳnh Đông, Khương Ngọc. Dù có nỗ lực tu bổ ngoại hình nhưng rõ ràng họ cũng đang mất dần ưu thế cạnh tranh với các lớp người mẫu, “hot boy” có vẻ ngoài sáng láng và cũng chịu học hỏi thêm để nâng cao nghề.
Một con đường phát triển khác cho các diễn viên được đào tạo bài bản ở cả lĩnh vực sân khấu lẫn điện ảnh chính là phát huy hướng đi mà một vài người có chuyên môn gọi là “nghệ sĩ sáng tạo” như Đức Thịnh, Thái Hòa, Khương Ngọc… khi vừa làm kịch bản, xây dựng nội dung và trở thành đạo diễn.
Bài toán về diễn viên vừa thừa vừa thiếu như hiện nay sẽ còn tiếp tục làm đau đầu nhiều nhà sản xuất trong thời gian tới. Một thực tế là diễn viên chỉ có từng ấy người, khả năng diễn cũng có hạn và nhà sản xuất, đạo diễn không có mấy lựa chọn. Có nhà làm phim nói thay vì họ thỏa sức sáng tạo kịch bản tâm đắc, đầu tư casting (thử vai) nhưng rồi cũng dần thỏa hiệp để chọn phương án an toàn, nắn chỉnh kịch bản cho đúng tình hình thực tế diễn viên và nhà sản xuất chọn để mục đích chính đầu tư sinh lời.
Và bên thiệt thòi nhất sẽ là ai yêu và muốn làm, muốn xem một tác phẩm điện ảnh trọn vẹn về diễn xuất.
Nam người mẫu Bình Minh, giờ là diễn viên điện ảnh có nhiều vai diễn trong vài năm gần đây.
