Quốc Hùng –
Theo Nghị định 125/2017 vừa được Chính phủ ban hành giữa tháng 11, doanh nghiệp nào muốn hưởng thuế nhập khẩu linh kiện ô tô 0% thì phải cam kết sản lượng sản xuất, lắp ráp trong năm đầu đạt tối thiểu 16.000 chiếc, trong đó có một mẫu xe đạt 6.000 chiếc/năm và mẫu xe này phải có mức tiêu hao nhiên liệu dưới 7,5 lít/100 km.
Giảm phân nửa
Nghị định 125, có hiệu lực từ 1-1-2018, đã sửa đổi một số điều của Nghị định 122/2016 về biểu thuế xuất-nhập khẩu hàng hóa, bổ sung chương trình ưu đãi thuế nhập khẩu ở mức 0% đối với linh kiện ô tô giai đoạn năm 2018-2022. Theo đó, đơn vị nào được áp dụng chương trình ưu đãi thuế phải cam kết đạt đủ sản lượng xe theo từng năm. Linh kiện nhập khẩu được áp dụng mức thuế suất 0% phải thuộc loại trong nước chưa sản xuất được.
Trong giai đoạn một, tức nửa đầu năm 2018, các hãng lắp ráp sản xuất ô tô con (dưới 9 chỗ, động cơ xilanh từ 2.500cc trở xuống) muốn được ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện 0% phải đáp ứng điều kiện: sản lượng phải từ 8.000 xe trở lên, trong đó phải có một mẫu xe đạt từ 3.000 xe trở lên. Đáng chú ý, mẫu xe này phải đáp ứng điều kiện mức tiêu hao nhiên liệu dưới 7,5 lít/100 km. Trong sáu tháng còn lại của năm, sản lượng tối thiểu cũng phải đạt 8.000 chiếc và sản lượng riêng tối thiểu cho 1 mẫu xe là 3.000 chiếc.
Thử lấy hãng xe Toyota Việt Nam làm ví dụ. Hiện nay, hãng xe này lắp ráp bốn mẫu xe gồm Vios, Innova, Altis, và Camry. Để được ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện 0% vào đầu năm tới, trong sáu tháng đầu, Toyota Việt Nam phải đạt sản lượng tối thiểu 8.000 xe.
Nếu hãng ô tô của Nhật Bản này lấy mẫu xe cam kết là Vios thì phải đạt sản lượng ít nhất là 3.000 xe trong sáu tháng. Nếu mẫu xe Vios đạt được sản lượng cũng như mức tiêu hao nhiêu liệu như quy định, thì không chỉ linh kiện của mẫu xe này được hưởng thuế linh kiện nhập khẩu 0% mà linh kiện của ba mẫu xe còn lại là Innova, Altis và Camry cũng được hưởng.
Theo Nghị định 125, sản lượng chung tối thiểu doanh nghiệp cam kết sẽ tăng dần theo từng năm. Cụ thể, tới năm 2022 sản lượng chung sẽ phải là 27.000 chiếc và sản lượng riêng tối thiểu là 10.000 chiếc cho một mẫu xe.
Trước đó, Bộ Tài chính đề xuất điều kiện sản lượng tối thiểu của nhà sản xuất đăng ký phải từ 34.000 xe/năm vào năm 2018 và 60.000 xe/năm vào năm 2022. Nay Nghị định 125 đã giảm sản lượng xe sản xuất, lắp ráp xuống còn phân nửa.
[box] Theo quy định, tại thời điểm nhập khẩu, doanh nghiệp vẫn phải kê khai, nộp thuế theo quy định hiện hành, chưa áp dụng mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi 0%. Doanh nghiệp nộp hồ sơ đề nghị được áp dụng mức thuế suất 0% sáu tháng/lần để cơ quan hải quan thực hiện kiểm tra và xử lý. Nếu doanh nghiệp đáp ứng điều kiện của chương trình ưu đãi thuế thì được xử lý tiền thuế nhập khẩu đã nộp thừa theo quy định.[/box]
Doanh nghiệp vẫn than
Mặc dù đã giảm nhưng các doanh nghiệp trong ngành cho rằng không phải ai cũng đáp ứng được điều kiện sản lượng như nghị định đưa ra. Họ cho rằng, quy định tối thiểu phải đạt sản lượng 16.000 xe cho năm đầu là rất khó, và càng khó hơn với quy định phải có một mẫu xe đạt được mức 6.000 xe.
Mặc khác, một số thương hiệu xe có thể đáp ứng về sản lượng, nhưng lại vướng quy định mức tiêu hao nhiên liệu dưới 7,5 lít/100 km. Giới quan sát thị trường cho rằng, quy định trên sẽ gây khó cho một số hãng, liên doanh ô tô, và không chừng sẽ dập tắt hy vọng muốn lắp ráp xe ở thị trường trong nước.
Bởi lẽ, một khi không được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện như các “ông lớn”, dòng xe lắp ráp của các hãng xe có thị phần nhỏ sẽ kém cạnh tranh. Và khi không thể cạnh tranh, các hãng này sẽ chuyển sang nhập khẩu xe nguyên chiếc thay vì lắp ráp, vì thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc trong cùng thời gian trên sẽ về 0% (đối với khu vực ASEAN).
Trước đó, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cũng đã phản ứng với đề xuất của Bộ Tài chính. Theo VAMA, thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN sẽ giảm xuống 0% từ đầu năm 2018, nên trước mắt cần giảm thuế nhập khẩu về 0% từ năm 2018, áp dụng cho tất cả linh kiện CKD nhập khẩu. Việc này mới chỉ tạo ra sự cân bằng về thuế nhập khẩu giữa xe sản xuất trong nước và xe nhập khẩu, chứ hoàn toàn không phải là ưu đãi cho sản xuất trong nước.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính), giảm thuế mà không gắn với điều kiện về sản lượng và tỷ lệ nội địa hóa thì khó duy trì được ngành công nghiệp ô tô. Nếu giảm hết thuế nhập khẩu linh kiện thì không thể phát triển công nghiệp phụ trợ của ngành.
Giới phân tích cho rằng điều kiện ràng buộc này chẳng khác nào “khuyến khích” các liên doanh, lắp ráp ô tô vốn có thị phần thấp nhập xe nguyên chiếc về bán hơn là lắp ráp. Ngay cả những doanh nghiệp được cho là sẽ được hưởng chính sách này cũng cho rằng đến bây giờ mới áp dụng miễn thuế linh kiện là đã muộn.
Ông Phạm Anh Tuấn, Tổng trưởng ban kế hoạch chiến lược Toyota Việt Nam, cho rằng chính sách này nên được tiến hành từ 5-10 năm trước để tạo lợi thế cho xe lắp ráp chứ không phải đến khi xe nguyên chiếc nhập khẩu hưởng thuế 0% thì xe lắp ráp mới chạy theo.
