LÊ ANH –
Thị phần vận tải hành khách của ngành đường sắt đã mất dần về tay các hãng hàng không, đặc biệt là hãng hàng không giá rẻ. Trước sức ép cạnh tranh, ngành đường sắt đang bắt đầu có những sự thay đổi để giữ được khách đi tàu.
Cạnh tranh bằng tiện ích
Ngành đường sắt đang cố gắng thay đổi để giữ được khách đi tàu. Ảnh: Anh Quân
Đầu tháng 9 vừa qua, Công ty Vận tải đường sắt Sài Gòn (Saigonrailway) thuộc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) đã chính thức đưa vào khai thác hai toa tàu mới với nhiều tiện ích cho hành khách. Nội thất của toa tàu mới được thiết kế bằng vật liệu composite, từ sàn, vách, trần, cửa; còn kính cửa sổ được dán chất liệu chống nắng chất lượng cao, để khách đi tàu dễ thưởng ngoạn cảnh đẹp hai bên đường.
Bên trong toa tàu, bồn rửa mặt được lắp đặt vòi nước cảm ứng, hệ thống chiếu sáng được lắp đèn LED. Tại mỗi ghế ngồi đều có ổ cắm phục vụ cho việc sạc điện thoại, máy tính, iPad, có đèn riêng cho hành khách có nhu cầu đọc sách… Ngoài ra, toa tàu được lắp đặt van, lò xo để giảm xóc và rung lắc khi đoàn tàu di chuyển và giảm tối đa tiếng ồn.
Theo Công ty Vận tải đường sắt Sài Gòn, đây là hai toa tàu mới nhất được ngành đường sắt đưa vào sử dụng, sắp tới sẽ tiếp tục lắp đặt thêm nhiều toa tàu nữa để cải thiện chất lượng dịch vụ nhằm thu hút hành khách đi tàu.
Anh Nguyễn Trọng Đại, một hành khách từng đi trên toa tàu mới vào dịp 2-9 vừa qua, cho rằng toa tàu mới có nhiều tiện ích và chất lượng tốt hơn các toa tàu cũ. Tuy nhiên, theo anh, mật độ ghế trên toa vẫn khá dày, dù là ngả ra được nhưng chưa thể ngả hẳn thành giường giống như của xe khách. Dù ngành đường sắt đã lắp đặt van, lò xo để giảm việc rung lắc và giảm tiếng ồn nhưng theo anh Đại tình trạng này chưa cải thiện được nhiều.
Một hạn chế nữa là toa ghế ngồi không có bàn cho hành khách có thể làm việc hoặc để đồ ăn. “Ngành đường sắt nên lắp bàn ăn trước ghế như của máy bay để hành khách có thể tiện đọc sách để đồ ăn hoặc có thể làm việc trên máy tính”, anh Đại góp ý.
Trước sự chưa hài lòng của hành khách về toa tàu mới, ông Đào Anh Tuấn, Tổng giám đốc Saigonrailway, cho biết, sau khi đưa vào sử dụng hai toa tàu mới, công ty sẽ lấy ý kiến góp ý của hành khách để tiếp tục cải tiến cho việc đóng mới những toa sau này.
[box] Hai toa tàu mới đưa vào sử dụng hôm 2-9 được nối vào tàu Thống Nhất và tàu địa phương. Cụ thể, toa giường nằm được kết nối vào đoàn tàu SE4. Còn toa ghế ngồi được kết nối vào đoàn tàu Sài Gòn-Phan Thiết (SPT8), xuất phát tại ga Sài Gòn 7 giờ 53 phút, đến ga Phan Thiết lúc 11 giờ 27 phút.[/box]
Đến cạnh tranh giá vé
Trước sự cạnh tranh gay gắt của các loại hình vận tải khác như đường bộ, hàng không, lượng hành khách đi tàu đã giảm liên tiếp trong hai năm 2014 và 2015. Chính vì thế, ngành đường sắt không còn lựa chọn nào khác là phải thay đổi toàn diện. Ông Vũ Tá Tùng, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), cũng thừa nhận: “Chúng tôi vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt của các hãng hàng không, nhất là hàng không giá rẻ, nên nếu không thay đổi thì không còn hành khách đi nữa”.
Bắt đầu từ năm 2015, VNR đã cổ phần hóa hàng chục công ty con trong lĩnh vực vận tải để thu gọn đầu mối, chỉ còn Công ty Vận tải đường sắt Hà Nội và Công ty Vận tải đường sắt Sài Gòn. Cũng từ đầu năm 2015, ngành đường sắt đã cải tiến phương thức bán vé, giảm giá vé để thu hút hành khách.
Ông Trần Ngọc Thành, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, cho biết ngành đường sắt sẽ tiếp tục đổi mới và không để giá vé tàu cao hơn giá vé máy bay. Ông dẫn chứng, trong sáu tháng đầu năm 2016, ngành đường sắt giảm giá kết hợp với đổi mới phương thức bán vé đã thu hút được hành khách đi tàu trở lại.
Và quan trọng nhất là đầu tư các toa tàu mới. Năm 2015, Công ty Vận tải hành khách Sài Gòn đã nâng cấp, cải tạo hai đoàn tàu SE7 và SE8 với trang thiết bị nội thất mới. Tuy nhiên, sang năm 2016 ngành đường sắt đã quyết định đầu tư các toa tàu mới hoàn toàn để nâng cao chất lượng.
Theo nghị quyết đã được đại hội đồng cổ đông của Công ty Vận tải hành khách Sài Gòn thông qua hồi đầu năm, trong năm nay Saigonrailway sẽ đầu tư hai đoàn tàu khách mới hoàn toàn với vật liệu nhẹ, nội thất cao cấp để vận chuyển hành khách tuyến TPHCM-Nha Trang. Tổng mức đầu tư cho hai đoàn tàu này là 607 tỉ đồng. Cùng với việc mua hai đoàn tàu mới, Saigonrailway sẽ mua 150 toa tàu mới để nối thêm vào các đoàn tàu. Kinh phí mua 150 toa tàu mới là 150 tỉ đồng. Saigonrailway dự kiến đưa thêm số toa tàu mới vào sử dụng trong dịp Tết Đinh Dậu 2017.
Nghị quyết của Hội đồng quản trị của Công ty Vận tải hành khách Sài Gòn trong cuộc họp hôm 11-8 thừa nhận nguyên nhân chính dẫn đến lượng khách đi tàu sụt giảm là do chưa tạo ra được các sản phẩm vận tải có chất lượng cao, vẫn thụ động trong cạnh tranh, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng khắt khe của hành khách.
Những khó khăn hiện tại và thách thức trong tương lai đã được các công ty ngành này thừa nhận và đã bắt đầu có những thay đổi. Tuy vậy, theo ý kiến nhiều hành khách, để có thể giữ được hành khách, ngành này cần thúc đẩy sự thay đổi nhanh chóng hơn, về phương tiện, dịch vụ và cả phương thức bán vé dành cho người đi tàu, đặc biệt là khi ngày càng nhiều hãng máy bay giá rẻ tham gia vào thị trường hàng không Việt Nam.
