Thứ Sáu, Tháng Ba 29, 2024

Đường 9 ngày ấy, bây giờ

Chế Cẩm Đình –

Mười năm rồi tôi mới lại đi trên Đường 9 nhân một chuyến công tác. Ký ức cũ bất chợt ùa về khi xe bắt đầu lăn bánh ngược lên từ thành phố Đông Hà, thực hiện một hành trình tới tận bờ sông Mekong theo con đường gắn liền với những trận đánh nổi tiếng trong kháng chiến chống Mỹ năm xưa – Đường 9 – Nam Lào. Ngày nay, Đường 9 cũng là chặng đầu thuộc Hành lang kinh tế Đông Tây kéo dài từ bờ biển Đông qua Lào, Thái và nối với thành phố cảng Mawlamyine của Myanmar bên bờ Ấn Độ Dương. Tòa soạn Sài Gòn Tiếp Thị xin giới thiệu với bạn đọc ký sự của tác giả Chế Cẩm Đình.

C_a-kh_u-Lao-B_oCửa khẩu Lao Bảo.

Khởi đầu từ ngã ba cạnh Bến xe thành phố Đông Hà cũ, Đường 9 kéo dài qua tới bờ sông Mekong ở thành phố Savannakhet bên Lào với tổng chiều dài gần 350 km, gồm cả đoạn nối dài xuống cảng Cửa Việt bên bờ biển Đông của Quảng Trị mới xây dựng sau này. Con đường này được mở ra từ xa xưa nhằm đáp ứng nhu cầu trao đổi hàng hóa giữa hai cố quốc hùng mạnh là Champa và Ai Lao. Khi châu Ô và châu Rí về với Đại Việt dưới triều Trần thì dòng chảy giao thương càng trở nên mạnh mẽ, dẫn đến việc hình thành một Cam Lộ sầm uất và trù phú bên bờ sông Hiếu, có vai trò là trung tâm mua bán trao đổi sản vật giữa hai vùng dưới xuôi và mạn ngược như trong sách Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn đã chép lại.

Tr_n-___ng-ph_-Khe-SanhTrên Đường 9 ở Khe Sanh.

Đến Km số 10, bên tay phải là điểm cuối của quốc lộ 15, nay là đường HCM tận từ ngoài tỉnh Hòa Bình vào. Trên trục đường ngang đó, bao nhiêu là địa danh lẫy lừng như Cồn Tiên, Vĩnh Trường, Bến Tắt, Bến Quan gắn liền với những chiến dịch, cung đường băng vượt hàng rào điện tử McNamara để tiếp viện cho chiến trường miền Nam từ miền Bắc. Nghĩa trang Trường Sơn nằm đó với hơn mười ngàn chiến sĩ đã ngã mình trong cuộc kháng chiến chống Mỹ trên trục đường ngang này.

Lên một chút, phía trái là ngõ vào đất Cùa (xã Cam Chính, huyện Cam Lộ), nơi có hạt hồ tiêu cay xè tới tận Âu châu bằng đường biển của các thương gia Ả Rập từ mấy thế kỷ trước. Lại có giống mít nài thân lớn được thâu mua làm cột nhà xưa. Thành Tân Sở của Quảng Trị giờ đây chỉ còn dấu tích, nhưng anh linh của phong trào Cần Vương hiển nhiên vẫn còn in đậm trong tâm trí mọi người nơi cuộc đất được vua Hàm Nghi và đại thần Tôn Thất Thuyết chọn làm chốn thoái lui sau sự biến đất thần kinh thất thủ.

S_ng-Krongklang-b_n-___ng-9Sông Krongklang bên Đường 9.

Cây số Km 25 là thị tứ Tân Lâm, cũng là vùng đất đỏ như Cùa, trồng được hồ tiêu và cao su. Nơi đây ngày trước được viện trợ bởi Cộng hòa Dân chủ Đức (Đông Đức), nông trường trồng cây công nghiệp xuất khẩu kiểu mẫu được lập nên thay thế cho mô hình hợp tác xã dưới xuôi. Những đậu phộng, thuốc lá, hồ tiêu, ớt trái phơi khô xuống tàu qua nước bạn đổi về xe máy Simson với xe đạp Mifa và thuốc men y tế.

Đổ dốc Đầu Mầu, lên lại dốc rồi qua cây số Km 32 là vào đất Hướng Hiệp, xã đầu tiên của huyện mới Dakrong. Thị trấn huyện lỵ ngay Km 41 chỉ mới gần hai mươi năm tuổi, từ một trạm dừng của thuế vụ bên đường năm nao giờ đỏ au mái ngói, cơ man nào là cơ quan, trường học và nhà mới của bà con người Kinh, người đồng bào dân tộc tụ về sinh sống sau ngày lập huyện.

Những mái núi lô xô nối dài không dứt của rặng Trường Sơn ngày càng dày về hướng Tây dọc theo dòng sông Krong Klang cặp Đường 9. Đột nhiên hiện ra một khoảng đứt từ ngoài cầu Dakrong nhìn vào tại Km 50, là điểm khởi đầu của quốc lộ 14 vào Nam. Phía xa trong kia là thị tứ Tà Rụt giờ cũng sầm uất lắm nhờ gần khu vực cửa khẩu La Lay qua Xí Muồi thuộc Lào.Vào nữa là A Lưới, Bốt Đỏ trên đất Thừa Thiên-Huế, xa hơn nữa là Tây Giang, Prao, Thạnh Mỹ, Khâm Đức thuộc Quảng Nam trước khi đường 14 vượt đèo Lò Xo đến Tây Nguyên rồi đổ tới Sài Gòn.

Ng__i-__ng-b_o-Bru-V_n-Ki_uNgười đồng bào Bru-Vân Kiều ở huyện Cam Lộ, Quảng Trị.

 

Lên đến Rào Quán, dừng xe ngắm bản Cát bên dòng suối trong veo rì rầm chảy dưới chân đèo. Bản chỉ mươi ngôi nhà sàn thưng gỗ lợp tôn quây quanh một khoảnh sân chung lơn lớn, lững thững mấy con heo ụt ịt ủi mõm vào các gốc cây giữa sân tìm kiếm thức ăn. Mấy mế già ngồi trên sàn hút tẩu, góc kia đàn em gái địu akay chơi đùa cùng nhau vui vẻ trong những chiếc xấn chàm viền hoa văn đỏ tía lẫn xanh đen. Qua Lương Lễ xanh mướt những vườn mít, vườn bơ hai bên đường, phía dưới thung lũng là những rẫy dứa non mới trồng trỗi chồi nhọn hoắt. Những triền núi xa phủ đầy những tàu chuối trĩu buồng chuẩn bị vào vụ thu hoạch trông thật thích mắt.

Ngã ba đài chiến thắng đổ phải vào Tà Cơn (căn cứ cũ quân đội Mỹ), Hướng Linh, Hướng Phùng theo nhánh tây, mà kỳ thực là đi xuyên trên chóp mái Trường Sơn. Người Kinh dưới xuôi giờ lên ở cũng nhiều, chủ yếu trồng cà phê có thu nhập rất khá. Thêm thầy cô giáo lên dạy học, y bác sĩ lên các trạm y tế, rồi nhân viên bưu điện, viễn thông cũng có mặt, dần dà tạo ra một quê hương mới đầy đủ chẳng thiếu gì so với ở dưới đồng bằng.

Giữa trời chiều hửng nắng, thung lũng Khe Sanh vén màn sương mờ hiện ra huyền ảo. Chợ huyện đủ sắc màu hàng hóa vùng cao, nào gùi nào ché, hàng dép hàng xô, quầy rau quầy thịt chộn rộn những người là người. Đằng xa kia đồi thông im tiếng reo mùa hao gió. Vài ba con đường ngang chạy cắt qua trung tâm với dốc lên dốc xuống chập chùng. Nhà cửa hai bên đường lúp xúp tĩnh lặng. Vượt dốc Tân Liên đến ngã ba Tân Long, rẽ trái vào là bảy xã vùng Lìa men theo tận nguồn dòng Sê Pôn giữa núi rừng, là biên giới tự nhiên giữa hai nước Việt-Lào. Con sông này chảy từ triền Tây dãy Trường Sơn nên người ta thường gọi là sông chảy ngược, đến Tân Phước thì đâm qua đất Lào, quanh co theo đồi núi rồi nhập vào dòng Xê Băng Hiêng hùng vĩ trước khi hòa mình vào sông mẹ Mekong tận tỉnh Champasak cách đó nửa ngàn cây số.

Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây

Bên nắng đốt, bên mưa quây

Lời thơ của Phạm Tiến Duật rất đúng khi qua cao điểm Làng Vây nổi tiếng với trận đánh lần đầu quân đội ta dùng xe tăng trong kháng chiến chống Mỹ, là thấy ngay cả vạt nắng sáng bừng ngược với dưới xuôi mùa này mưa dầm gió bấc. Những lọn nắng vàng ươm chiếu xiên qua cửa kính xe lóa cả hai mắt, không thấy đường mà chạy xe cho nhanh được. Bèn đi chầm chậm lại mà cảm thụ vẻ đẹp của núi rừng miền biên ải trong ánh tà huy gần cuối ngày.

Xuống dốc Tân Thành, qua Tân Chính là đến thị trấn biên mậu Lao Bảo, điểm cuối của Đường 9 trên đất Việt Nam. Nơi này, một cách rất tự nhiên đã thay thế cho vai trò của Cam Lộ ngày xưa làm trung tâm giao thương hàng hóa Việt-Lào-Thái. Khu chợ thương mại khá lớn với lối kiến trúc nhà tròn hóp mái mô phỏng lối nhà sàn của người đồng bào Bru-Vân Kiều. Hàng hóa ở đây phải nói rất nhiều và đa dạng, không thiếu một thứ gì. Từ dép tông Thái, đến mì chính, đường mía, thuốc lá, rượu ngoại, đồ điện tử điện lạnh với giá cả rẻ hơn chút ít so với dưới Đông Hà. Hàng Việt Nam từ dưới lên thì có mì tôm, bột giặt, nước xả, tã giấy, dầu gội bịch nhỏ, sữa tươi đóng từng xe xuất qua Lào vì có giá rẻ hơn hàng Thái, mà chất lượng rất tốt. Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (Việt Nam)-Densavan (Lào) bây giờ được xây dựng rất quy mô và hiện đại. Nên không phải đợi chờ lâu khi làm thủ tục, chỉ mươi phút là đặt chân đến Lào.

Xem tiếp kỳ sau: : Trên xứ sở Triệu Voi

 

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Cùng chủ đề

Thế giới xung quanh ngôi chợ du lịch lớn nhất Đà...

0
(SGTT) – Chợ Hàn – Ngôi chợ truyền thống lâu đời tại Đà Nẵng, đang là điểm đến được nhiều du khách quốc tế...

Phong trào chạy bộ nở rộ nhưng không phải ai cũng...

0
(SGTT) - Hiện phong trào chạy bộ đang phát triển mạnh tại khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước. Tuy nhiên, các bác...

Thơm lừng góc chợ Gò Vấp gánh súp cua cô Liên,...

0
(SGTT) - Nếu có dịp đi ngang chợ Gò Vấp và ghé nơi đây mua sắm, ẩm thực là một trong những điều mà...

Hà Nội: Gần 80 gian hàng tham gia Lễ hội Ẩm...

0
Sau ba mùa thành công trước đó, Lễ hội Ẩm thực Pháp "Balade en France" sẽ trở lại với quy mô lớn gấp đôi...

Công thức hai món ăn ‘hot trend’: Milo nấm và bánh...

0
(SGTT) - Sau nhiều trào lưu ẩm thực, hai món ăn milo nấm và bánh mì phô mai tan chảy hiện đang là trào...

‘Mùa cỏ cháy’ trên cung đường trekking Tà Năng – Phan...

0
(SGTT) - Tà Năng - Phan Dũng được xem là một trong những cung đường trekking bậc đẹp nhất Việt Nam. Với thảm thực...

Kết nối