Phương Anh –
Cơ quan Mạng Liên bang Đức (Bundesnetzagentur) cuối tuần qua đã ban hành một lệnh cấm toàn diện việc bán đồng hồ thông minh dùng cho trẻ em ở nước này và yêu cầu các bậc cha mẹ nào đã mua một thiết bị như vậy phải phá hủy nó đi. Động thái đầy quyết liệt này phản ánh mối lo ngại về quyền riêng tư của trẻ em khi sử dụng các thiết bị di động có hỗ trợ tính năng nhận tín hiệu định vị toàn cầu GPS.
Được trang bị khả năng nhận tín hiệu định vị toàn cầu GPS và một con chip dữ liệu di động, chiếc đồng hồ thông minh giúp cha mẹ theo dõi con và cho phép họ cơ hội được biết tin của con mình nhanh nhất trong các trường hợp khẩn cấp như bị lạc, bị bắt cóc. Theo số liệu của công ty nghiên cứu thị trường Gartner, đến năm 2021, 30% doanh số bán đồng hồ thông minh là từ thiết bị cho trẻ em.
Vào cuối tháng 10 vừa qua, Ủy ban bảo vệ người tiêu dùng Na Uy (Norwegian Consumer Council – NCC) và công ty an ninh, bảo mật Mnemonic đã công bố kết quả điều tra về bốn nhãn hiệu đồng hồ thông minh dành cho trẻ em gồm Xplora, Viksfjord, Gator 2 và Tinitell.
Bản báo cáo dài 49 trang cho biết, một nửa số đồng hồ dễ bị tấn công không chỉ bởi tin tặc (hacker) mà còn bởi “bất cứ người lạ nào có chút kiến thức về công nghệ”. Hầu hết các đồng hồ thông minh cho trẻ em không chỉ có nhiều lỗ hổng an ninh, bảo mật mà còn không có bất cứ biện pháp nào thực sự bảo vệ dữ liệu thu thập được. Những thiết bị được kiểm tra đều không mã hóa dữ liệu, nên rất dễ cho một bên nào đó chiếm quyền kiểm soát chiếc đồng hồ, lấy đi dữ liệu về đứa trẻ đeo đồng hồ đó, trong đó có thông tin về vị trí của chúng theo thời gian thực, tên, số điện thoại và ngay cả giọng nói của chúng qua microphone của đồng hồ.
Điều quan trọng là người ta đang bỏ qua bước thỏa thuận pháp lý giữa người sử dụng và công ty nắm giữ dữ liệu thu thập được qua các loại đồng hồ thông minh và các ứng dụng được kết nối. Không có mẫu đồng hồ nào được kiểm tra cho phép bạn xóa dữ liệu của con bạn hoặc đảm bảo rằng các nhà tiếp thị không thể sử dụng dữ liệu đó để bán cái gì đó cho con của bạn. Họ cũng không nói rõ nơi tất cả các dữ liệu này đang được lưu trữ. Việc yêu cầu có những điều khoản này không phải là sự thô lỗ hay thiếu cân nhắc và nó phụ thuộc rất nhiều vào luật bảo vệ sự riêng tư của một quốc gia.
Trong các cuộc thử nghiệm thực tế, NCC cũng phát hiện ra rằng “các tính năng được nhà sản xuất quảng cáo là bảo vệ sự an toàn cho trẻ em, như nút nhấn SOS để gọi sự trợ giúp của cha mẹ trong những tình huống trẻ gặp nguy hiểm, bị bắt cóc, đi lạc hay đi ra khỏi khu vực đã được định vị từ trước… là không đáng tin cậy”. Điều này thật sự gây sốc bởi vì đây chính là một trong những tính năng mang tính thuyết phục các bậc cha mẹ mua đồng hồ thông minh cho con mình.
Thông tin do NCC công bố đã đánh động đến tổ chức bảo vệ người tiêu dùng châu Âu (BEUC). Trang bleepingcomputer.com trích dẫn một bản thông cáo báo chí của BEUC cho hay tổ chức này không chào đón các loại thiết bị tiềm ẩn mối nguy hiểm như vậy đối với trẻ em ở các cửa hàng ở châu Âu.
BEUC cũng đã có thông cáo cảnh báo rằng đồng hồ có GPS dành cho trẻ em có quá nhiều lỗi bảo mật, cho phép kẻ tấn công kiểm soát thiết bị, nghe trộm các cuộc trò chuyện của trẻ, hoặc bật máy ảnh và chụp ảnh trẻ em. Hơn nữa, kẻ tấn công có thể theo dõi vị trí GPS của chiếc đồng hồ hoặc gửi tọa độ GPS giả tới ứng dụng đã ghép nối của đồng hồ, gây hiểu nhầm cho cha mẹ về vị trí của trẻ.
Theo Techcrunch.com, Cơ quan Mạng Liên bang Đức, vào tháng 2-2016, cũng đã ra lệnh tiêu hủy búp bê My Friend Cayla – có tích hợp microphone và hỗ trợ kết nối Bluetooth – sau khi xuất hiện nhiều ý kiến lo ngại về tính an toàn của loại búp bê này đối với trẻ em. Giống như con búp bê đó, đồng hồ thông minh đã được cơ quan này xếp vào loại thiết bị gián điệp bất hợp pháp, bị cấm lưu hành.
