An Chi–
Nếu cần quay phim lại một cảnh tượng nào đó, bạn sẽ làm ngay điều đó bằng chiếc điện thoại thông minh của mình. Nhưng vấn đề ở đây là bạn sẽ cầm điện thoại theo chiều ngang hay dọc để ghi hình? Vì nếu cầm dọc, nghĩa là bạn đang góp phần vào một cuộc chuyển mình rất lớn nhưng gần như vô hình trong lĩnh vực nghe nhìn.
Trước năm 1930, các tỷ lệ về hình ảnh phim còn rất lung tung. Nhưng rồi các nhà sản xuất phim ảnh Hollywood chợt nhận ra rằng họ cần có một tiêu chuẩn hình ảnh để phân phối phim ảnh ra thị trường. Đó là năm 1930, các nhà làm phim có tiếng đã họp nhau tại Hollywood và lập ra chuẩn ghi hình theo khung hình chiều ngang. Nhiều thập niên sau đó, dường như tiêu chuẩn này không có gì thay đổi cho đến những năm 2010 trở lại đây, khi điện thoại thông minh bắt đầu trở thành thiết bị cá nhân phổ biến.
Khung hình theo chiều dọc của điện thoại đang dần tác động đến thói quen xem nội dung theo chiều ngang trước đây.
Theo chân chiếc điện thoại
Chiếc điện thoại mà chúng ta sử dụng để quay phim và xem phim theo chiều dọc ngày một phổ biến hơn, rõ nhất là sự tràn ngập của các đoạn video clip được quay bằng điện thoại xuất hiện trên các mạng xã hội như Facebook. Nói cách khác, chiếc điện thoại vừa là một studio, vừa là rạp chiếu phim. Theo một số cuộc khảo sát gần đây, có đến 94% số người dùng lúc nào cũng cầm điện thoại theo chiều dọc, nên không có gì ngạc nhiên khi có ý kiến cho rằng cầm điện thoại theo chiều ngang là không đúng quy cách thiết kế của điện thoại, khó sử dụng hơn và gây cho người dùng cảm giác “kỳ kỳ”.
Snapchat được xem là công ty góp phần nhiều nhất khiến người dùng xoay dọc chiếc điện thoại. Người sử dụng ứng dụng nhắn tin và điện thoại có hình này đã biết thao tác rành rọt giao diện chiều dọc ngay từ đầu và Snapchat có đến 3 tỉ tin nhắn và cuộc gọi mỗi ngày, hầu hết là được thể hiện theo chiều dọc. Do vậy, đến nay nền tảng này cần các đối tác truyền thông lớn, từ kênh truyền hình National Geographic đến CNN, cung cấp những video định dạng đứng cho mục Discover của Snapchat. Không chỉ riêng Snapchat làm như vậy, những nhà đài trên toàn cầu cũng đang cố gắng tạo nội dung theo định dạng đứng, bởi vì lượng người xem trên điện thoại đang gia tăng rất nhiều, nhất là người trẻ.
Xu hướng này không chỉ thay đổi tính thẩm mỹ của video mà còn thay đổi cả nội dung video. Ghi hình theo chiều dọc có thể ghi hình thứ này dễ dàng hơn, nhưng thứ khác lại khó khăn hơn so với chiều ngang. Nhưng có một thực tế là ghi hình nhân vật nào đó theo chiều dọc dễ hơn nhiều so với ghi hình theo chiều ngang, vì nếu ghi hình chân dung chiều ngang bạn sẽ phải quay thật gần để loại bỏ những cảnh nền ở hai rìa trái, phải của khung hình. Ngược lại, ghi hình theo chiều dọc có thể ghi được cả ngôn ngữ, điệu bộ cơ thể của người được ghi hình, như ghi lại được các cử động của đôi tay. Như vậy, ảnh từ điện thoại di động trông gần giống với những bức vẽ chân dung khổ đứng ở châu Âu thời xưa.
Video theo chiều ngang vẫn tồn tại
Thực ra, video dọc lại rất khó cho người xem muốn quan sát môi trường và những gì xảy ra xung quanh. Kiểu này cũng khó ghi hình trong trường hợp khung cảnh có vài người tương tác với nhau, hay phóng to để xem rõ một cảnh quan nào đó. Thị trường của mắt người và mọi thứ xung quanh chúng ta như nhà cửa, đường sá… đều là theo chiều ngang. Nên các nhà làm phim chiều dọc thường phải ghi hình nhiều cảnh quay dọc cho một môi trường thì mới mong khắc họa đầy đủ môi trường ấy. Tóm lại, video theo chiều dọc thích hợp cho ghi hình một nhân vật, nhưng lại không thích hợp cho khung cảnh chung.
Vậy phim theo chiều dọc sẽ ảnh hưởng thế nào đến phim ảnh nói chung? Chưa thể nói được điều gì, trừ một thực tế là video theo chiều ngang khó lòng biến mất. Ti vi, phim điện ảnh và cả YouTube đều sử dụng khung hình chiều ngang, vượt trội hơn rất nhiều so với chiều dọc của Snapchat và khung hình vuông của Instagram.
Điều quan trọng hơn là cách chúng ta sử dụng điện thoại ghi hình theo chiều dọc sẽ ít nhiều tác động đến xu hướng này. Chương trình phát hình đầu tiên thế giới là theo chiều ngang, nhưng để quyết định được khung hình này, các nhà sản xuất truyền hình đã mất nhiều năm trước đó để định hình được tiêu chuẩn cho phương tiện truyền thông mới của họ.
Còn hiện tại, thói quen ghi hình theo chiều dọc rất tiện tay, dễ dàng. Chính tỷ lệ khung hình của những bản tin nóng, đập vào mắt người xem đầu tiên và tỷ lệ khung hình của tin tức trên mạng xã hội sẽ quyết định. Chúng ta có vẻ như đang tiệm cận với một thói quen mới về khung hình.
