Nguyễn Huy – Bảo Uyên
Vài năm trở lại đây, nhiều nghệ sĩ trong làng giải trí Việt chọn viết sách tự truyện như một cách lưu lại cảm xúc, chia sẻ với độc giả chuyện đời tư của mình. Sức nóng của sách tỷ lệ thuận với độ nổi tiếng của nghệ sĩ và không ít sách của ca sĩ trẻ trở thành bestseller trên thị trường.
Gây sốt nhưng nhạt nhẽo?
Nghệ sĩ ra tự truyện không phải là chuyện mới trong giới xuất bản Việt Nam. Hơn 10 năm trước, cuốn tự truyện Lê Vân yêu và sống của diễn viên Lê Vân do nhà thơ Bùi Mai Hạnh chấp bút đã trở thành một hiện tượng xuất bản lúc bấy giờ. Chưa kể các bản in lậu thì đã có gần hai vạn bản in đến với độc giả.
Sau Lê Vân, những tên tuổi khác trong showbiz Việt như ca sĩ Long Nhật, nghệ sĩ Thương Tín… cũng quyết định kể đời tư của mình trên trang sách. Nhưng dẫu sao sách xuất bản vào thời gian này cũng khá thưa thớt, khác hẳn với không khí nóng sốt của dòng sách tự truyện ở thời điểm hiện tại. Như một trào lưu, các ngôi sao âm nhạc trẻ Sơn Tùng M-TP, Hoàng Thùy Linh, Đức Phúc… đều lần lượt ra mắt tự truyện. Tuổi nghề trẻ dường như không còn là yếu tố bất lợi cho thể loại sách đòi hỏi vốn sống dày dặn này. Tự truyện của Sơn Tùng M-TP đã tạo nên cơn sốt và thu hút sự chú ý của nhiều người đọc, nhất là với fan hâm mộ khi bán được hơn 10.000 bản sau hai ngày ra mắt. Vàng Anh và Phượng Hoàng của Hoàng Thùy Linh thậm chí còn gây sốt khi bản in chính thức còn chưa được tung ra thị trường. Mới đây nhất, tự truyện I belive I can fly của ca sĩ sinh năm 1996 – Đức Phúc cũng nằm trong danh sách các tác phẩm bán chạy nhất tại hội sách TPHCM lần thứ 10.
Trước sự nở rộ của trào lưu ra tự truyện của nghệ sĩ trẻ, không ít ý kiến cho rằng, sách ra nhiều nhưng không “chất”, các tác phẩm ít có giá trị văn học hay nhân văn. Tuy nhiên, ông Hồ Huy Sơn, chuyên viên truyền thông của Saigon Books – đơn vị phát hành tự truyện của ca sĩ Đức Phúc và ca sĩ Lâm Khánh Chi cho rằng, mỗi người khi lựa chọn sách để đọc, sẽ có những lý do, mục đích và sự kỳ vọng riêng. Tương tự, mỗi cuốn tự truyện sẽ dành cho một đối tượng đọc nhất định. Vì vậy, việc khen chê, người này thích hay không thích cũng là chuyện bình thường.
Theo ông Sơn, khái niệm tự truyện hiện nay đang được nhìn với biên độ rộng hơn. Đơn giản đó chỉ là một câu chuyện của một người và câu chuyện này có sức ảnh hưởng đến công chúng.
“Trong buổi ra mắt sách, ca sĩ Đức Phúc nói rằng đây không phải là tự truyện, mà là câu chuyện của anh trong hành trình theo đuổi và chinh phúc ước mơ. Đức Phúc mong muốn câu chuyện của mình có thể truyền cảm hứng tới các bạn trẻ, nhất là những bạn không có nhiều thuận lợi, nhiều cơ hội để theo đuổi đam mê. Tôi rất đồng ý với chia sẻ này của Đức Phúc”, ông Sơn nêu ví dụ minh họa cho cách nhìn nhận mới về dòng sách tự truyện.
Ông Sơn cũng cho hay, thời gian tới, Saigon Books vẫn sẽ tiếp tục theo đuổi thể loại này. Sau Đức Phúc, đơn vị này đang hoàn thiện cuốn tự truyện của nghệ sĩ cải lương Mỹ Châu.
“Sách tự truyện luôn luôn có chỗ đứng vì có tình yêu của người hâm mộ dành cho nghệ sĩ/thần tượng. Hơn nữa, khán giả dù ở thời nào thì luôn có những thắc mắc, tò mò với nghệ sĩ/thần tượng mà mình hâm mộ”, ông Sơn lý giải.
Chuyện ít biết về người viết thuê
Ít ai biết được đằng sau thành công của những cuốn sách tự truyện ăn khách là bàn tay nhào nặn khéo léo nhưng thầm lặng của những người chấp bút. Vài năm trước đây, nhiều nhóm chuyên viết thuê tự truyện, gia phả dòng họ gồm những nhà báo, nhà văn đã được hình thành. Bên cạnh đó, còn là những người bị hoàn cảnh đưa đẩy vào nghề viết thuê, một cách tình cờ.
Trần Minh là một nhà báo trẻ, giỏi Anh ngữ. Một dịp tình cờ đọc được tự truyện của võ sỹ huyền thoại Mike Tyson và thấy tâm đắc, anh dịch sang tiếng Việt từng phần và post lên Facebook. Giám đốc một công ty sách đọc được liền mời Trần Minh hợp tác. Tự truyện Mike Tyson do Trần Minh dịch đã trở thành bestseller tại Việt Nam sau khi xuất bản.
Trong buổi ra mắt cuốn tự truyện Mike Tyson hôm ấy, ca sĩ Hoàng Thùy Linh là khách mời danh dự. Tuy nhiên, sau cuộc trò chuyện “tâm đầu ý hợp” với Trần Minh, ca sĩ này đã quyết định cho ra tự truyện Vàng Anh và Phượng Hoàng. Từ thành công liên tiếp của hai quyển tự truyện, công ty sách Phương Nam đã mời Trần Minh tiếp tục chấp bút cho tự truyện của cầu thủ Công Vinh sẽ ra mắt vào tháng 4-2018.
“Để có đầy đủ thông tin về Hoàng Thùy Linh, tôi gặp cô ấy liên tiếp 5 tháng ròng, vừa phỏng vấn, vừa viết, vừa chỉnh sửa. Còn để hoàn thành tự truyện cho Công Vinh, tôi mất hơn 1 năm. Câu chuyện của Công Vinh nhiều thăng trầm hơn, thêm nữa, anh ấy quá bận rộn nên việc gặp gỡ bị gián đoạn. Tôi đang hồi hộp chờ đợi sự đón nhận của độc giả vào tháng 4 tới đây”, Trần Minh bộc bạch.
Nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc cũng làm nghề viết tự truyện thuê một cách tình cờ. Cách đây nhiều năm, Phương Nam Book mời chị chấp bút cho tự truyện Tâm thành và lộc đời của NSƯT Thành Lộc. Lý do vì chị là người hiểu Thành Lộc nhất và có khả năng viết lách tốt. Vì quý mến Thành Lộc, nhà văn Minh Ngọc đã nhận lời.
Mặc dù quyển tự truyện về NSƯT Thành Lộc được nhận xét là “chưa đã” vì còn nhiều chuyện thâm cung bí sử chưa được phơi bày, nhưng đã nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của công chúng. Kết quả là các công ty sách đã đặt hàng chị cho hàng loạt tự truyện khác.
“Công việc chính của tôi là viết văn, viết kịch bản phim, kịch nói và đạo diễn sân khấu. Tôi thực sự không có nhiều thời gian để kiêm thêm nghề viết tự truyện. Sở dĩ tôi nhận lời vì yêu quý nhân vật mình sẽ chấp bút. Khi tâm tình cùng họ, tôi được vui buồn với những thăng trầm của cuộc đời họ. Việc phỏng vấn và viết trong thời gian dài thực sự là quá trình lao động khổ công nên dù tiền thù lao thấp tôi vẫn nhận lời”, nhà văn Minh Ngọc chia sẻ.
Dẫu biết rằng nghề viết thuê không phải là nghề hái ra tiền, lại đòi hỏi nhiều thứ nhưng nhiều người đang sẵn sàng dấn thân. Thậm chí nhiều tự truyện sau khi hoàn thành đã không được xuất bản vì người chấp bút không đồng ý với việc những tình tiết hay bị nhân vật lược bớt. Đam mê chính là chất men tạo nên lòng yêu nghề viết thuê. Nếu vì lý do nào đó, cuốn sách trở nên nhạt nhẽo, không đạt yêu cầu, họ sẵn sàng hủy bỏ công sức chứ không chấp nhận nó đến tay công chúng.
Sau tự truyện Công Vinh, sắp tới đây độc giả sẽ có cơ hội đọc những tự truyện của những cái tên lớn trong giới cải lương như NSƯT Minh Vương, nghệ sĩ Mỹ Châu, NSND Kim Cương, danh hài Hoài Linh…
