Khánh Ngân –
Nhiều người vẫn cho rằng Parkinson là bệnh của người già, tuy nhiên, theo thạc sĩ-bác sĩ Nguyễn Ngọc Tài, Phó khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (ĐHYD), trung bình mỗi ngày bệnh viện này tiếp nhận 20 lượt bệnh nhân mắc hội chứng Parkinson đến khám, trong đó có khoảng 10% có bệnh khởi phát ở tuổi dưới 40.
Bệnh nặng mới hay
Vì quan niệm đây là bệnh của người già nên những người trẻ tuổi thường không tin và không chấp nhận mình mắc bệnh này. Do đó, khi bệnh mới xuất hiện những triệu chứng ban đầu, như run nhẹ tay, mọi người thường không để ý, hoặc cho rằng bản thân mắc bệnh khác.
Bác sĩ Trần Ngọc Tài cho biết, có những người trẻ tuổi không được chẩn đoán bệnh hoặc bị chẩn đoán nhầm trong một thời gian dài. Hầu hết trường hợp người trẻ mắc bệnh Parkinson đi khám khi bệnh đã khởi phát vài năm, thậm chí có những trường hợp bệnh đã trở nặng, sắp tàn phế, như trường hợp chị Nguyễn Hồng L., 31 tuổi, ở Bình Phước.
Chị L. kể: “Tôi làm thợ may nên sử dụng đôi tay thường xuyên. Cách đây hơn 1 năm, tôi thấy thỉnh thoảng 1-2 ngón tay của mình bị run. Tôi tưởng do tôi may nhiều nên mỏi cơ làm tay run. Sau này, cả bàn tay tôi đều run, rồi lan ra cả cánh tay, làm tôi không may đồ được, và cả ăn cơm cũng khó khăn nên tôi được chỉ xuống Bệnh viện ĐHYD khám”.
Sau khi bác sĩ cho làm nhiều xét nghiệm và chẩn đoán chị L. bị bệnh Parkinson, chị còn phản ứng: “Làm sao mà tôi bệnh này được. Tôi mới 30 tuổi”.
Tuy nhiên, cuối cùng chị L. cũng phải chấp nhận sự thật và bác sĩ cho biết nếu đến trễ, chị L. sẽ có nguy cơ bị tàn phế. Hiện nay, sau hơn 5 tháng uống thuốc, tay của chị L. đã đỡ run hơn, thế nhưng chị vẫn chưa quay lại với nghề may vì sợ bệnh làm đường kim mũi chỉ không sắc sảo, khách sẽ mắng vốn.
Một trường hợp khác là anh Lê Quốc T., 37 tuổi, ngụ ở quận 12 (TPHCM). Trước đó, tay phải bị run nhiều nhưng anh T. cho rằng do làm hồ, phải mang xách nặng nên tay anh bị mỏi, run nên không chịu đi khám. Đến khi tình trạng run lan dần xuống chân, khiến anh đi lại như cụ già và hai tay không thể điều khiển để mặc áo được thì anh mới chịu đi khám bệnh. Qua khai thác bệnh sử, bác sĩ cho biết anh T. mắc bệnh Parkinson từ 3 năm trước và bệnh đang làm anh tàn phế.
[box type=”download”] Cách phát hiện sớm bệnh Parkinson ở người trẻ tuổi
– Chậm vận động ở một tay, biểu hiện rõ nhất là khi đi bộ nhanh thì tay sẽ vung vẩy kém.
– Run khi nghỉ: trong giai đoạn sớm của bệnh, có thể người bệnh chỉ cảm thấy run nhẹ bàn tay hay chỉ trên một hoặc vài ngón tay ở một bên (bệnh hiếm khi xảy ra cả hai bên cùng lúc). Có thể phân biệt run do Parkinson với run vô căn là với bệnh nhân Pakinson dù run tay nhưng khi cầm đồ vật vẫn nắm chặt, không bị run. Còn run vô căn thì cầm đồ vật lên vẫn bị run và có thể bị đánh rơi.
– Thay đổi biểu cảm của nét mặt như nhìn không chớp mắt, nhìn trừng trừng, mặt như vô hồn, vô cảm.
– Dáng người hơi gù, đi lại nặng nề một bên chân, có thể cảm thấy giọng nói trở nên nhỏ hơn…[/box]
Chưa có phương pháp điều trị
Theo bác sĩ Trần Ngọc Tài, Parkinson là một bệnh về thần kinh, xảy ra khi một nhóm tế bào trong não bị thoái hóa. Khi các tế bào não không còn kiểm soát được vận động của cơ bắp, con người sẽ đi đứng khó khăn, cử động chậm chạp, tay chân run cứng.
Khi bệnh tiến triển, nó phá hủy các tế bào thần kinh, dẫn đến thiếu hụt dopamine – một chất truyền thần kinh có thể gửi tín hiệu lên não để điều khiển vận động. Vì là bệnh thoái hóa hệ thần kinh nên Parkinson thường gặp ở người cao tuổi – từ 60 tuổi trở lên. Tuy nhiên, cũng có đến 10% người bệnh khởi phát dưới 40 tuổi. Với người trẻ, khả năng bệnh tiến triển hay tiến trình dẫn đến tàn phế chậm hơn so với người cao tuổi.
Có hai biến chứng thường gặp trong bệnh Parkinson là tình trạng “đóng băng” và khó nuốt. “Đóng băng” gặp phải ở nhiều người bệnh Parkinson, với biểu hiện: khi họ đang bước chân về phía trước sẽ có cảm giác như đôi chân bị ghì chặt xuống mặt đất. Thường hiện tượng này sẽ qua đi nhanh chóng, nhưng đôi khi cũng trở nên nghiêm trọng do làm tăng nguy cơ té ngã. Khi xảy ra hiện tượng này, người bệnh nên cố gắng bấm chặt các ngón chân xuống mặt đất, sau đó hãy tưởng tượng trước mặt đang có vật cản, cần cố gắng để vượt qua.
Biến chứng khó nuốt gặp phải ở khoảng 50% người bệnh Parkinson do các cơ hầu họng bị rối loạn. Quá trình này sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả điều trị bệnh do khó nuốt gây cản trở việc dùng thuốc, cũng như làm tăng nguy cơ viêm phổi do thức ăn đi lạc vào đường hô hấp. Do đó, người bệnh nên uống nước trước và trong khi ăn, nên lựa chọn thức ăn mềm, dễ tiêu; khi ăn cắn nhỏ và nhai thật kỹ, sau khi ăn hãy cố gắng ngồi thẳng khoảng 20-30 phút.
Về nguyên nhân gây bệnh, bên cạnh những trường hợp có tiền sử gia đình, những người tiếp xúc nhiều với hóa chất hoặc thuốc trừ sâu sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh này. Nếu người bệnh không được điều trị đúng và kịp thời, sau 5-7 năm sẽ có nguy cơ bị loạn thần, tàn phế, nằm liệt một chỗ và có nguy cơ tử vong cao khi nằm lâu bị lở loét, viêm phổi…
Tuy bệnh gây ảnh hưởng trầm trọng đến chất lượng sống, nhưng cho đến nay, vẫn chưa có bất kỳ phương pháp điều trị nào chữa lành bệnh cũng như làm chậm tiến triển của bệnh. Với những trường hợp bệnh nặng, ngoài thuốc uống, cần kết hợp với vật lý trị liệu. Để cải thiện triệu chứng, người bệnh cần phải tập thể dục mỗi ngày nhằm giúp các cơ linh hoạt và thể chất khỏe mạnh hơn.
