Ngọc Ánh –
Theo dự báo của công ty tuyển dụng nhân sự Navigos Search, trí tuệ nhân tạo sẽ là một ngành khoa học-kỹ thuật phát triển trong vòng ba năm tới. Trong xu hướng này, hiện các công ty lớn ở Việt Nam đang cần tuyển dụng kỹ sư công nghệ thông tin (CNTT) biết xử lý dữ liệu (Data Processing) và có kinh nghiệm về học máy (Machine Learning) – một nhánh của trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, rất ít trường ở Việt Nam đào tạo bài bản ngành học này.
Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence – AI) thực sự đã len lỏi vào từng ngóc ngách trong cuộc sống hàng ngày của con người, không còn là một ngành khoa học viễn tưởng, hứa hẹn sẽ có sự đóng góp trong tiến trình của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 ở Việt Nam trong những năm sắp tới.
Công nghệ của tương lai
Trí tuệ nhân tạo hiện được ứng dụng nhiều trong hệ thống tổng đài dịch vụ khách hàng ở các doanh nghiệp.
Công nghệ AI giúp giải những bài toán hóc búa của cuộc sống hiện tại và đang đi vào rất nhiều ứng dụng trong thực tế. Ví dụ, hộp thư điện tử (e-mail) có tính năng tự động phân loại thư vào các nhóm như thư rác (spam), thư quan trọng… Hoặc các phần mềm ứng dụng về trí tuệ nhân tạo trên các kho ứng dụng như phần mềm nhận dạng giọng nói, phần mềm nhận diện khuôn mặt khi chụp ảnh, trợ lý ảo Siri, Boxby…
Trong đời sống hàng ngày, hệ thống điều khiển giao thông thông minh tại các thành phố lớn, phần mềm về quản lý lịch tiêm chủng, lịch khám và điều trị bệnh, tính năng tiết kiệm năng lượng tích hợp trong các thiết bị điện tử hiện đại… đều là những ứng dụng của trí tuệ nhân tạo.
Tại tập đoàn FPT, trí tuệ nhân tạo đang được sử dụng để tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh tại các công ty thành viên cũng như các doanh nghiệp khách hàng thông qua hệ thống tự động ra quyết định do FPT cùng đối tác GE Predix thực hiện, camera giúp phân tích hành vi và thói quen tiêu dùng của khách hàng, trợ lý ảo Chatbot cung cấp thông tin cho khách hàng tự động qua FB Messenger. Hiện tại, FPT cũng đang xây dựng nền tảng (platform) về AI gọi là FPT.AI. Gần đây nhất, Speakdi, ứng dụng dịch song ngữ Nhật – Việt với hàng ngàn mẫu câu có sẵn, đáp ứng tối thiểu 80% nhu cầu sử dụng của người dùng đã chính thức được FPT Japan giới thiệu vào ngày 23-8.
Đây là sản phẩm hợp tác nội khối giữa một thành viên của FPT Software là FPT Japan và tập đoàn FPT thực hiện. Phần mềm ứng dụng được đầu tư trong suốt ba tháng, nhằm giúp khách hàng người Nhật của công ty khi sang Việt Nam dễ dàng trải nghiệm và tận hưởng văn hóa bản địa. Tham vọng của dự án là ứng dụng có thể hỗ trợ đắc lực cho khách du lịch từ Việt Nam sang Nhật Bản trong thời điểm Olympic 2020.
Hàng tháng, người dùng sẽ được tự động cấp quyền sử dụng miễn phí 4.000 ký tự, tương đương với việc dịch thuật liên tục trong vòng 30 phút. Sau thời gian này, ứng dụng sẽ thu tiền của người sử dụng. Hiện người sử dụng các dòng điện thoại iPhone có thể tải phiên bản thử nghiệm trên App Store, phần mềm này chưa hỗ trợ hệ điều hành Android.
Ngoài FPT với nền tảng FPT.AI, tập đoàn viễn thông quân đội Viettel cũng đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và cho ra đời những giải pháp về chính phủ điện tử, quản lý hoạt động ngành giáo dục (SMAS), quản lý và đôn đốc bán hàng cho chuỗi phân phối (DMS.One), hệ thống văn phòng điện tử (Voffice)… Tổ hợp giáo dục trực tuyến lớn của Việt Nam là TOPICA cũng khởi động TOPICA AI Lab với mong muốn đưa những ý tưởng về sản phẩm ứng dụng AI đi vào đời sống. Một số công ty công nghệ khác như VNG, VC Corp… cũng đang đầu tư cho hoạt động nghiên cứu và phát triển các ứng dụng trí tuệ thông minh.
Đối với các doanh nghiệp trẻ, trí tuệ thông minh là lĩnh vực mới, thị trường vẫn đang còn nhiều tiềm năng. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này còn có lợi thế về sở hữu nguồn lực năng động, sáng tạo, tiếp thu tri thức nhanh, dễ dàng tiếp cận thông tin từ các nguồn tài liệu công khai và các mã nguồn mở.
Khan hiếm nguồn nhân sự
Trí tuệ nhân tạo cũng là lĩnh vực đòi hỏi nguồn nhân lực có trình độ cao và sở hữu những kinh nghiệm giá trị trong công việc. Theo người đại diện Công ty NAL Việt Nam (Cầu Giấy, Hà Nội), doanh nghiệp này đang tuyển nhân sự làm việc trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo với mức lương khởi điểm là 800 đô la Mỹ/tháng (khoảng 18 triệu đồng), một mức lương khá cao. Tuy nhiên, các yêu cầu bắt buộc cũng là những thách thức không nhỏ. Các ứng cử viên phải có từ 2-3 năm kinh nghiệm làm việc liên quan đến công nghệ trí tuệ thông minh, học máy; có khả năng đọc hiểu, tìm hiểu các phần mềm mã nguồn mở; hiểu và sử dụng tốt một trong các ngôn ngữ Python, C++ hoặc Java; có khả năng đọc tài liệu tiếng Anh; có nền tảng tư duy về toán hoặc giải thuật toán. Ngoài lương, nhân sự còn được trợ cấp thêm một khoản từ 500 ngàn đến 5 triệu đồng mỗi tháng nếu sở hữu chứng chỉ tiếng Nhật tương ứng từ N5 đến N1, các khoản hỗ trợ và khoản thưởng khác.
Theo trang web chuyên về tuyển dụng lập trình viên TopDev.vn, các lập trình viên có nhiều năm kinh nghiệm trong những lĩnh vực thời thượng hiện nay như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây hay dữ liệu lớn có thể nhận lương dao động từ 1.000-1.500 đô la mỗi tháng tùy theo năng lực và vị trí đảm nhận. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp chào mời mức lương cao, thậm chí là rất cao vẫn không tìm được nhân sự ưng ý.
Ngoài việc nguồn cung đang thấp hơn cầu, theo ông Nguyễn Hữu Bình, Giám đốc điều hành của Applancer, đơn vị chủ quản trang TopDev.vn, nguyên nhân chính là do nhà tuyển dụng quá tập trung vào việc chào mời mức lương mà quên nhấn mạnh yếu tố môi trường và văn hóa công ty. Hầu hết các công ty công nghệ hiện nay luôn có xu hướng cạnh tranh nhau về mặt lương bổng để tìm kiếm và mời các lập trình viên giỏi nhất đầu quân. Nhưng trên thực tế, cạnh tranh về giá là con đường dẫn tới bế tắc.
Ông Bình cho rằng, đối với lập trình viên, lương và đãi ngộ chưa phải là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng tới quyết định đầu quân vào một công ty. Để tuyển được ứng cử viên tài năng, doanh nghiệp cần thực hiện một chiến lược tuyển dụng dài hạn, để khi nhân sự muốn nhảy việc, thì nhà tuyển dụng này chính là nơi họ nghĩ đến đầu tiên. Chiến lược dài hạn bao gồm việc quảng bá về môi trường và văn hóa của công ty. Để làm việc này thì cũng phải tốn chi phí nhất định nhưng nó sẽ phát huy hiệu quả hơn việc đến lúc thiếu người mới vội vàng đăng tuyển.
Bên cạnh đó, nhiều nhà tuyển dụng thường không quan tâm tới Employer Branding (xây dựng thương hiệu công ty trong mắt ứng cử viên). Việc nhà tuyển dụng xây dựng tốt hình ảnh về doanh nghiệp mình sẽ giúp ứng cử viên nhận thấy cơ hội của họ nơi công ty mới, từ đó đưa đến quyết định đầu quân của họ.
